Кимга пулитцер, кимга “олтин қалам”. Ким ўзига ишонади ва кимда истак кучлироқ

Фақат 1 марта шундай ишга қўл урганман, унда ҳам ўз хоҳишим билан эмас, мен учун қадрдон инсоннинг маслаҳати билан. “Соккер клуб”, “Евротайм” каби лойиҳаларим, ёшлар футболига бағишланган кўрсатувларим бор эди, мақолаларим тинимсиз чиқиб турарди. Негадир ишонганман адолат бўлишига. Якунда менинг кўрсатувим учун лавҳа тайёрлайдиган дўстимизга 2-ўрин, “Ўзбекистон футболи” газетасига матн ёзиб турадиганига 3-ўрин, қўшиқчиларга шеър ёзиб турадиган танишимизга 1-ўрин насиб қилган. Кейинроқ мен топширган файл ҳатто очиб кўрилмаганига ва ҳаммаси олдиндан режа қилинганига амин бўлганман.

Буни нолиш ўрнида кўрманг, бу шунчаки мен чиқарган хулоса. Ўша-ўша қандайдир рангдаги қалам ёки ручкага ҳожат қолмаган. Айтайлик, Хайрулла Ҳамидов, Зафар Имомхўжаев, Даврон Файзиев ёки бошқа тажрибалилар ғолибликни илиб кетса, бошқа гап. Улар соҳасининг олди инсонлари. Бироқ ўз кучим ва имкониятларимни билган одам сифатида ва айниқса, совриндорлар билан жуда яхши танишлигим, уларнинг кучини чамалай олган инсон сифатида меҳнатимга ачинганман. Менга ўша совриндорларнинг ёнимда уялиб туриши нисбатан каттароқ ютуқ.

Дунёга машҳур Пулитцер тақдирлаш маросими бор, йилнинг энг олди журналистлари саралаб олинади. Билишимча, журналистлар кўрсатувларини дискка ёзиб, мақолаларини файлга солиб бормайди комиссияга. Комиссиянинг ўзи йил давомида ОАВни мониторинг қилиб боради, овоз беришлар бўлиши мумкин ва ҳоказо. Йилнинг ёки ойнинг энг яхши футболчиси бўлиш учун футболчининг ўзи ариза олиб келмаганидек гап бу. Бизда эса мезонлар ғалати. Шунинг учун ҳам хизмат кўрсатган артистидан тортиб, маданият арбобига қадар у қадар қизиқтирмайди мени. Баъзида додам ўз қадрдонларини унвон ва орденларини санаб таништирсалар, менга эришдек туюлади. Санъатда Шерали ёки Юлдузга, сухандонликда Шуҳрат Қаюмов ёки Абдумўмин Ўтбосаровга, шоирликда Абдулла Орипов ёки Муҳаммад Юсуфга унвон керак эмас. Халқ уларни шундоқ ҳам яхши кўраверади. Худди мен додамни Ўзбекистонда хизмат кўрсатган ёшлар мураббийи, деб эмас, Ўзбекистоннинг энг яхши спорт шарҳловчиси деб билганим каби. Чунки ҳозирнинг ўзида кўксимга 10 та орден илиб қўйганингиз билан, шу туришимда Давлат ака Турдалиевнинг яқинига ҳам йўлай олмаганим каби. Қачондир Ўзбекистон ҳам ўз пулитцерига эга бўладиган даврлар келади. Унгача ҳеч нарса керак эмас.  

Футбол сайтида бу постга нима ҳожат дейсизми? Шунчаки ЎФФ 90 фоиз ишчисини алмаштираётгани ва янгиларни қабул қилиш истагида экани ҳақида ўқидим. Агар ЎФФ айрим бўлимларида малакали кадрларни кўришни истаса, уларнинг ҳаммаси ҳам ариза кўтариб бормаслиги мумкин, демоқчиман. Айтайлик, мен Санъат Шарипов ва Алишер Никимбаев бир-бири билан зўр чиқишади, деб ўйламайман, бу шахсий фикрим. Аммо ҳар иккиси ўз йўналиши бўйича рақобатчиларидан олдинроқда бўлиши катта эҳтимол. Масалан, бир ташкилотнинг икки одами бир-бири билан апоқ-чапоқ бўлиши у қадар шарт эмас. Муҳими — касбини билсин, унга нимадир бера олсин, ваколатларидан четга чиқмасин ва ҳалол ишласин. Бироқ Шарипов спорт юристи сифатида олган дипломини ЎФФ кадрлар бўлимига олиб бормаслиги, Никимбаев уларга ўзини тасвия қилмаслиги мумкин. Чунки улар ўзига ишонади, агар ўша кадрлар футбол одамлари бўлса (ичидагилар бўлиши шарт эмас), ОАВни кузатиб турса, кимнинг имкониятлари қандай эканини билади. Яна кўплаб мисоллар келтириш мумкин. Бахтиёр Ширинов ПФЛнинг футболчиларни рўйхатдан ўтказиш бўлимига жуда мос келади дейлик. Чунки деярли ҳаммани билади (ким ёшини кичрайтирганига қадар). Мен шу ерда тўхтайман, айтмоқчи бўлганим, федерациянинг ичида бўлмаган ва аммо унга фойда келтириши мумкин бўлганлар бор. Шунчаки бу борада талаб қандай экани қизиқ. Аввалгилардан кимдир келгусида ҳам нимагадир аралашадими ёки янгиларнинг ўзи ҳал қиладими — шуниси муҳим. Мен буни эски раҳбариятдан қолиб келаётган яна уч кишининг келгуси тақдиридан кейин ўзим учун билиб оламан.

Футбол ёки журналистикадан узоқроқда юрса-да, уни соҳа кишиларидан кам билмайдиган кадрлар борлигига ишонаман. Демак, танлов ҳам керак, албатта. Балки қарашларим нотўғридир, аммо ўзини ҳурмат қилган ва соҳасида олди интилаётган кишиларнинг яхши бир касби, даромад манбаи аллақачон бор бўлиши катта эҳтимол. Қарашлари ғарбдан андоза олган компания ва фирмалар уларни бўш юришига қўймайди. Бундай кадрлар ўзини энг яхшиликка, нима учундир мосликка тавсия этмас, аммо шароити тўғри келса ва таклиф бўлса, ақли етадиган соҳани ривожлантиришдан қочмайди. Ва айнан шундай кишилар, салоҳияти етмайдиган ишга қадам босмасликни ҳам билади (нима қилиб бўлса-да федерацияда ишлашим керак деб ўйлайдиган одамлардан ўзи асрасин, мен уларга ишонмайман).

Бир соҳанинг икки вакили сифатида Никимбаев ва Толибжоновни солиштириб кўринг. Тил билишига қаранг, хорижда ишлаш тажрибасини кўринг, қилган ва қила оладиган ишларини чамаланг ва ўзингиз хулоса чиқаринг. Агар мезонларимизда адолат ётган бўлса, кимдир кимнингдир “қора рўйхат”ига тушиб қолмаган бўлса, соҳани биладиган кишиларга эътибор бериш прогрессга олиб келиши мумкин.  

Ўзимни таклиф қиляпманми? Дарҳол шундай ўйлаганлар учун айтаман, қўлимдан келадиган ва ақлим етмайдиган ишларни тахминан биламан. Сўнгги  1 йил шахсий ҳаётимдаги, касбимдаги ўзгаришлар фақат ва фақат ижобий томонга бўлдики, мен бундан мамнунман. Футбол ичига “Локомотив” орқали кириб, 2 ойда ўрнимни бўшатишимга тўғри келди. Айрим одамлар футболда бор экан, унга қайтиш шарт эмас, деб ўйладим.

Бу шундай нарсаки, футболга ёрдам бериш учун албатта унинг ичида бўлиш шарт эмас. Қандай таклифларингиз бор деб сўрашганида, мен уни ёзма равишда ёзиб бермадим. Чунки бунинг учун ойлик ҳам олмайман, раҳмат ҳам эшитмайман. Таклифни алоҳида ёзиб бериш масъулиятини федерациядан маош олаётганларга қолдирган маъқул, бу уларнинг вазифаси. Биз эса таклифларимизни ҳамма кўра оладиган жойга тиркаб қўяверамиз. У чиндан ҳам кимгадир керак бўлса, шунчаки ОАВни кузатишнинг ўзи кифоя. Уни кузатмайдиган раҳбарлар футболни “ўлдирди”, янгилари бундан хулоса чиқариши керак.

Ҳа, айтганча, сарлавҳадан келиб чиқиб якунлашим керак. Умид Аҳмаджонов яхши кадр бўлгани учун кўтарилаверди. Дзюдо федерациясидан тортиб, МОҚни айланиб, “Пахтакор”ни кўриб, кейин ЎФФ тепасига келди. Ёрдамчилари ҳам шундай. Айтмоқчиманки, уларнинг ўзи иш сўраб боргани учун қадр топмади, ўз ишида ўзини кўрсатгани учун рағбатлантирилди. Пулитцер ҳам деярли шунга ўхшайди. Бизда эса ҳозирча ҳаммаси қандайдир мўйқалам.