Тўлабек Акрамов: "Локомотив"га Англиядан футболчи келиши мумкин"

Ушбу ҳамкорлик самараси ўлароқ “Локомотив” ёшлар жамоасининг икки нафар футболчиси Англия клубига таклиф этилди. Дарвозабон Рустам Нортожиев ва ҳимоячи Сергей Прохоров “Локомотив” клуби вакиллари билан биргаликда Туманли Альбионга етиб боришди ва футболчилар ўз малакаларини оширишни бошлашди. Сафар чоғида “Локомотив” клуби расмий вакиллари “Флитвуд Таун” раҳбарлари ва мураббийлари билан учрашишди. Режага кўра, ҳар икки футболчи 3 ой мобайнида инглиз клуби сафида ўз тажрибаларини оширишади. Сафарнинг икикнчи куни ёш футболчиларни кичик таништирув маросими ҳам ташкил этилди. Рустам Нортожиев 45, Сергей Прохоров эса 42-рақамли футболкани қабул қилиб олди. Биз мазкур сафар таассуротлари юзасидан “Локомотив” клуби директори ўринбосари Тўлабек Акрамов билан учрашиб, ундан эксклюзив интервью олдик.

- Ёдингизда бўлса, “Флитвуд Таун” бошқарув раҳбарлари Тошкентга келишган ва ташриф чоғида “Локомотив” клуби билан яқиндан танишишган эди, - дея сўз бошлади Т.Акрамов. - Келишувга биноан ўша пайтда иккита ўртоқлик учрашуви ўтказилиб, англиялик ҳамкорларимиз икки нафар тарбияланувчимизни ажратиб олишганди. Айнан шу икки футболчимиз уларнинг ўйин услубига мос келиши айтилган эди. Режага биноан ўтган ҳафта Англияда бўлиб қайтдик. Биз билан бирга “Флитвуд Таун”га таклиф этилган футболчиларимиз Рустам Нортожиев ва Сергей Прохоров ҳам Туманли Альбионга боришди. Лондон шаҳрида бизни клуб вакиллари кутиб олишди. У ердан Блекпул шаҳрига етиб олдик. “Флитвуд Таун” клуби айнан шу шаҳар шарафини ҳимоя қилади. Лондондан Блекпулгача машинада яна 4 соатлик йўл экан. Бизни меҳмонхонага, футболчиларимизни жамоа базасига жойлаштиришди. Блекпул жуда чиройли ва мўъжазгина шаҳар бўлиб, унинг аҳолиси том маънода футбол билан яшар экан. Ҳар қадамдаги кафе ва барларда одамлар футбол ўйинларини томоша қилаётганликларига гувоҳ бўлдик. Фарқи йўқ, эски ўйинларни ҳам мириқиб кўришяпти. Бу шаҳар аҳолисининг биринчи рақамли спорт тури, айтиш мумкин бўлса овунчоғи футбол эканлигини кўрсатиб турибди. Сафаримизнинг иккинчи куни клуб базасида футболчиларимизнинг расмий тақдимот маросими бўлиб ўтди. Ҳозирча бизнинг тарбияланувчилар “Флитвут Таун”нинг асосий жамоасида ўйнай олишмайди. Алоҳида 21 ёшгача бўлган футболчилардан таркиб топган жамоаси бор экан. Бу худди биздаги ўринбосарлар жамоасидек гап. Шу клуб сафида ўйнаб туришади. 21 ёшга тўлганларидан кейин, агар ҳақиқатан ҳам асосий таркибда ўйнашга муносиб бўлишса, уларни биринчи жамоага ўтказишади. 

- “Флитвут Таун” клуби базаси қандай таассурот қолдирди?
- Асосий жамоа ва ўринбосарларнинг базаси бир жойда жойлашган экан. Асосан маҳаллий футболчилар клуб шарафини ҳимоя қилишади. Ўйинчилар машғулотга келиб кетишади. Фақат бир нафардан франция ва бир сербиялик легионерлар бўлиб, улар базада яшашади. Бизнинг футболчилар билан легионерлар сони 4 нафарга етди. Бизга айтишларича, “Флитвут Таун”да легионерлар бўйича янги саҳифа очилибди. Шу пайтгача ҳали бир давлатдан икки нафар легионер футболчи жамоага таклиф этилмаган экан.

- Франция ва сербиялик футболчилар ҳам худди “Локомотив” билан бўлганидек, ўзаро ҳамкорлик натижасида жамоага таклиф этилган футболчиларми?
- Йўқ. Сербия ва франциялик футболчилар жамоа ўйинини кучайтириш учун таклиф этилган. “Флитвун Таун” келажагини ўйлаб расман амалга оширилган трансферлар натижаси. Англиялик скаутлар билан гаплашганимизда, улар ўзбекистонлик 10 нафар истеъдодли футболчидан камида 2 нафари бемалол Англия чемпионшипида ўйнаб кета олишини айтишди. Аммо битта лекини бор, у ҳам бўлса терма жамоамизнинг ФИФА рейтингидаги ўрни. Англия регламентига биноан терма жамоаси ФИФА рейтингида ТОП-50таликдан жой олмаган мамлакат футболчиларини инглиз клублари чемпионат учун рўйхатдан ўтказа олишмайди. Биз гаплашган инглиз скаутлари айнан шунинг ҳисобига ўзбекистонлик футболчиларга қизиқиш деярли йўқ эканлигини айтишди. Месси ёки Роналдудан кучли бўлган тақдирда ҳам мамлакати ТОП-50таликка кирмаса Англия клублари ўша футболчиларни ҳарид қила олишмайди.

- Бу ҳолатда “Локомотив”дан “Флитвут Таун” сафига қўшилган футболчиларнинг тақдири нима бўлади?
- Ўзбекистонда Ёшлар лигаси деб номланган чемпионатда олий лига клубларининг ўринбосарлари ўйнашади. Англияда расман бундай мусобақа йўқ. Ўринбосарлар жамоалари ўртоқлик учрашувларида майдонга тушишади. Лекин асосий жамоа бир ойда 4та учрашув ўтказса, ўринбосарлар жамоаси ҳам айнан шунча ўйинда иштирок этади. Фақат биргина фарқи ўринбосарлар жамоасининг очколари ҳисобланмайди. Бизнинг ўйинчиларни расман ўринбосарлар жамоасига қабул қилишди. Шу жамоа таркибида ўз маҳоратларини ошириб боришади. Улар шу кунларда “Ливерпуль”, “Эвертон”, “Манчестер Юнайтед” ва “Челси” жамоаларига қарши ўйин ўтказишади. “Блекберн” билан ўйинга тикланиб, аниқроғи мослашиб улгуришмади. Акс ҳолда “Блекберн”га қариш учрашувда футболчиларимиз ўз дебютларини нишонлашарди. Шундай бўлсада, бизнинг ҳам, “Флитвут”дагиларнинг ҳам футболчиларимиздан умидимиз катта. Ҳар ҳафта бизга икки футболчимизнинг барча кўрсаткичларини жўнатиб туришади. Тошкентда ўтириб, футболчиларимиз қандай ўйнашяпти, жисмоний ва функционал ҳолатлари қандай каби барча саволларга жавоб олишимиз мумкин. Яъни ўйинчиларимиз ҳақида батафсил ҳисоботга эга бўлиб борамиз. Улар доимий назоратда бўлади. Мана шу 3 ойлик синов давомида “Флитвут Таун” мураббийлари футболчиларимизда ниманидир сезишса, уларни скаут ва селекционерларга тавсия қилиб, Европанинг бирор бир клубига жойлаштиришади. “Флитвут” клуби бевосита Италия, Франция, Финляндия, Греция, Бельгия, Чехия, Голландия жамоалари билан ҳамкорлик ўрнатган. Айнан шу мамлакат жамоаларига улар футболчиларни тавсия қилиб келишади. Кейин ўринбосарлар ўртасидаги ўйинларни бевосита стадионнинг ўзида камида 50 нафар скаутлар кузатиб боришар экан. Бизнинг ҳамкорларимиз Англия клубида бирйўла икки ўзбек футболчисининг пайдо бўлгани скаутларда катта қизиқиш уйғотиши аниқ эканлигини айтишди. Ўйинчиларимизни бошқа клубларга ўтказишмаган тақдирларида ҳам келишувни яна 3 ойга узайтириб, имконият беришга ваъда беришди. 

- Жамоа машғулотларини кузатдингизми? Бизнинг машғулотларимиздан фарқ қиляптими?
- Хатто ўринбосарлар жамоасининг машғулоти ҳам кунига икки маҳалдан ўтказилар экан. Бизда фақат айрим етакчи клубларимиз икки маҳал машғулот ўтказиши мумкин. Деярли 70 фоиз жамоаларимиз бир маҳал машғулот билан чекланишади. Машғулотларнинг фарқи ҳам катта. Асосан атлетизм, жисмоний тайёргарликка эътибор қаратилади. Англия футболи тез, 90 дақиқа бир меъёрда ўйнаш талаб этилади. Ўринбосарлар жамоасида 19, 20 ва 21 ёшли футболчилар ўйнаши мумкин. 19 ёшгача бўлганларнинг алоҳида мусобақаси бор. Ўринбосарлар жамоаси ўйинлари бир ҳафтада бир марта, уй-сафар тизимида ўтказилади.

- “Локомотив” футболчиларининг Англиядаги 3 ойлик фаолияти ҳаражатлари қайси клуб зиммасида бўлади?
- Англиядаги барча ҳаражатлар - яшаш, еб-ичиш, автотранспорт “Флитвут Таун” клуби зиммасида. У ерга бориш ҳаражатларини ўзимиз кўтардик. Бу ҳамкорликка фақат бир томон қизиқиш билдирмаяпти. “Флитвут” клуби раҳбарлари ҳам бу ҳамкорликдан манфаатдордирлар. Иккала жамоа ҳам келажак учун ишлашяпти. Бу илк қадамлар, олдинда улкан режаларни амалга оширишни мақсад қилганмиз. Масалан, “Флитвут Таун”нинг истеъдодли ёш футболчиларининг бирини “Локомотив”га олиб келиш ниятимиз бор. Биласизми, бутун Англияда футбол билан шуғулланишни бошлаган болаларнинг фақат 2 фоизигина профессионал футболчи бўлиб етишар экан. Қолганлари асосан қуйи лигаларда қолиб кетишади. Шуларни инобатга олган ҳолда биз “Флитвуд” раҳбар ва мураббийларига футболчиларини Ўзбекистон орқали Осиёга чиқариш таклифини бердик. Ўзлари ҳам бу таклифга қизиқиб қолишди. БАА, Қатар, Саудия Арабистони, Хитой каби Осиё давлатлари клублари хорижлик футболчиларга яхшигина ҳақ тўлашади. Шу орқали ҳам пул ишласа бўлади.

- Ўзингиз бевосита “Флитвут” мисолида Европада футболга қаратилаётган эътиборни кўрдингиз. Энди шу кўрганларларингизни “Локомотив” жамоасида ҳам амалга ошириш, тадбиқ этишни мақсад қилдингизми?
- Бунинг учун жуда кўп нарса қилиш керак эмас, деб ўйлайман. Бизда истеъдодлар, жамоамизнинг ўз базаси бор. Фақат майдонлар етишмайди. Бугунги кундаги энг катта муаммо турли ёш тоифасидаги гуруҳларимиз учун майдонларнинг етишмаслиги. Таққослаш учун, биринчи дивизионда иштирок этаётган ўртамиёна “Флитвут” клубининг 19та стандарт ҳолатдаги майдони бор. Базанинг ўзида шундай майдон. Очиғини айтаман, энг оддий газон қопламасини сифатига ишонмаганимдан қўлим билан ушлаб кўрдим. Энг яхшиларини гапирмаса ҳам бўлади. Худди биляьрд столига ўхшайди. Бу майдонларда болалар ўйнашади. Асосий жамоа учун мўлжалланган майдонлар ҳақида ҳали гап очганим йўқ. Қишда ҳам, ёзда ҳам бир хилда бўлиб туради. Майдонларимиз сонини кўпайтирсак, улардан айтарли кам жойимиз йўқ. Ҳозир шунга эътибор қаратяпмиз.

- Ана шу майдонларга эга академия бунёд этиш режаси борми?
- Албатта. Бу амалга оширишимиз керак бўлган энг катта лойиҳамиз ҳисобланади. Бу бўйича ҳам ишлар кетяпти. Бусиз иложи йўқ. Боиси, академия бу - клуб бойлиги. 

- Асосий масалалардан яна бири бу - маркетинг. Бу йўналишда қандай ишлар олиб бормоқчисизлар?
- Ҳақиқатан ҳам маркетинг хизматининг спортда, хусусан футболда тутган ўрни ва аҳамияти жуда ҳам юқори. Мен яна “Флитвуд” мисолида гапираман. Бу жамоа таққослаганда, Англияда Ўзбекистон 2-лигасида ўйнаётган бир клуб. Лекин шу жамоа биргина телевидениянинг ўзидан йилига 100 минг фунт стерлинг улуш олади. Ҳар бир ўйинга 30-40 бетлик “програмка” чиқаради. Бу журнал кўринишидаги ўйин ҳақидаги маълумотлардан иборат тўплаб 3 фунтдан сотилади. Футбол ишқибозлари навбатга туриб, шу “програмка”ларни ҳарид қилишади. Ҳамма бети рангли бўлиб, унинг ичида рекламалар жуда ҳам кўп. Кейин стадион атрофида каттагина ёйма бозор бўлиб, бу клубнинг ўзига тегишли. Бу бозорда ўша клубга тегишли бўлган атрибуткаларнинг савдосига йўлга қўйилган. Ҳар бир клубнинг ўз музейи бор ва унга кириш ҳам пулли. Чипталар ва йиллик абономентларнинг ўзидан яхшигина фойда қилишар экан. Чипталарни бир ҳафта аввал олмасангиз, ўйинга кира олмай қолиб кетишингиз аниқ. СИП ва ВИП чипталарга юқорида айтган 3 фунтлик “програмка”ларни қўшиб беришади. Кейин шунинг ичида бепулга енгил тамадди қилишингиз мумкин. Бу йиллик чипталар 1000 доллар туради. Биз сафар чоғида биринчи дивизион доирасидаги “Уиган Атлетик” - “Флитвут Таун” учрашувини бевосита стадионнинг кўрдик. Йигирма минг мухлис ўйинни стадиондан кузатиб борди. Бу марказий учрашув эмас, ўртамиёна жамоалар иштирокидаги оддий тур ўйини. Иккала жамоа ҳам турнир жадвалида ёнма-ён кетяпти. “Уиган” 9-ўринни эгаллаб турибди. Жуда ҳам чиройли ўйинга гувоҳ бўлдик. “Уиган” бир неча йил премьер-лигада ўйнаган, бу борада тажрибаси катта. Учрашувда майдон эгалари 2:1 ҳисобида ғалаба қозонишди. 

Кейин “Ливерпуль” - “Норвич” ўйинини “Энфилд Роуд” стадионида томоша қилдик. Энди бу ерда умуман бошқача муҳит. Қир беш минг мухлис ўйинни бевосита стадиондан кузатди. “Ливерпуль” шу ўйинда ғалаба қозона олмаган бўлса ҳам, мухлислар 90 дақиқа тинмай қўшиқ куйлашди. Ана мухлислик маданияти! Бизда ҳам ёмон эмас. Лекин мен оила аъзоларим билан чемпионатимиз ўйинларига бора олмайман. Ҳакам ёки футболчиларни ҳақоратлаб, сўкиниб ўтиришади. Англияда бундай нарса йўқ. Футболчи хато қилса ҳам қарсаклар билан олқишлаб қўйишади. Рақиб жамоа ўйинчиси чиройли ҳаракат қилса ёки гол киритса, унга тан бериш маъносида қарсак чалишади. Ўша футболчи уялганидан ҳам кейин хато қилмасликка, чиройли ўйнашга ҳаракат қилади. Ўзи футбол ким учун, албатта мухлислар учун ўйналади. Мухлислар ҳам стадионга худди театрга боргандек боришади. Кейин эътиборимни тортган яна бир жиҳат шундаки, ВИП ва СИП ложаларга фақат костюм-шим ва галстукда кириш мумкин. Қўлингизда 10 минг долларлик чиптангиз бўлсаю, кийимингиз талаб даражасида бўлмаса, сизни стадионга киритишмайди. Бу қоида ҳамма учун бир хил. Клуб расмийлари ҳам худди шундай либосда юришлари шарт. Акс ҳолда уларни ҳам стадионга қўйишмайди. Бир мухлис билан стадионда ёнма-ён ўтириб қолдик. Маҳаллий мухлис эмаслигимизни билиб, бизни сўроққа тутди.

Ишонасизми, шу ишқибоз 7 ёшли ўғли билан Норвегиядан “Ливерпуль” клубининг ҳар бир уй учрашувига келиб кетар экан. Ўғли “Ливерпуль” жамоасининг ашаддий ишқибози бўлиб, кейинчалик ўзи ҳам шу инглиз клубига мухлис бўлиб кетган экан. Чиптани онлайн тизимда Норвегиянинг ўзидан буюртма қиларкан. Матбуотда ўқирдим, телевизорда кўрардим, мана энди шахсан ўзим шунга гувоҳ бўлиб келдим. Ростан ҳам Европада футбол санъат даражасига кўтарилган. Бу қитъада футбол анча илгарилаб кетган.  

Камолиддин АЛИМОВ суҳбатлашди