"Реал" учун тасодифий анъанага айланган ҳакамлик

Одатда қисқа ва лўнда мақола ёзмайман. Асосан мақолаларим чўзилиб, ўзим хоҳлагандан ҳам узунлашиб кетади. Бу мени биринчи камчилигим.

"Бавария" ҳақида айтадиган, билдирмоқчи бўлган фикрларим жуда кўп. Лекин ҳозир фақат бу жамоа хусусида эмас, умуман ярим финал тўқнашувидаги "Реал" - "Бавария" ўйини борасида қораламоқчиман.

Мюнхендаги биринчи ўйин

"Бавария"да таркиб борасида керагидан кўп йўқотишлар бор эди. Нойер, Видаль, Командан ташқари ўйин олдидан Алабани ҳам сафдан чиққани Хайнкесга ортиқча бош оғриқ туғдирганди. Аммо шунга қарамасдан, таркибда уларни ўрнига тушадиган футболчилар борлиги учун ҳам "Бавария" анча хотиржам қаради. Лекин ўйин дебютидаги Роббенни сафдан чиқиши ва сал ўтиб Боатенг ҳам жароҳатга юлиққани Юпп Хайнкесни инқирозли вазиятга тушириб қўйди. Иккинчи бўлимда эса Хави Мартинез ҳам мажбуран ўзгартирилди. Шундоқ ҳам етакчиларидан айрилган "Бавария" учун "Реал"га қарши беллашувда кузатилган жароҳатлар ошиб тушди. Хайнкес Мюнхендаги учрашувни шу даражада қийин шароитда ўтказдики, ундан ўша баҳсда чиройли ва мазмунли ўйин кутиш адолатдан бўлмасди. Аммо жамоа жуда зўр ўйнади. Фақатгина яратилган вазиятлар кўкка совурилгани - ярага сепилган туз каби оғир ботди.

Юзага келган жароҳатлар коллекцияси Хайнкесга қандай ноқулайлик туғдирди?
1.Нойер, Видаль, Коман, Алаба каби футболчиларнинг йўқлиги албатта жамоа учун жуда катта йўқотиш.
2.Роббен, Боатенг ва Мартинезни жароҳат олиб чиқиб кетгани Юппни ўйинга тузган режасини буткул бузиб юборди. Мураббий жуда тезкорлик билан ўйин учун тайёрланган "A" режасини "Б"га ўзгартиришга мажбур бўлди.
3. Роббен ўйнаши керак бўлган ўнг қанот вингери ролида ҳужумчи ортида ҳаракатланиши керак бўлган Мюллер ўтди. Бу эса Томас Мюллернинг эффектини кескин пасайтириб юборди. Натижада ўрта ҳам кучсизланди, қанотдан ҳам кутилган хавф солинмади. Мюллер ўйнаши кўзда тутилган позицияда Алькантара туширилди. Аммо тип ва услуб жиҳатдан Тиаго Мюллердан буткул фарқ қиладиган футболчи.
4. Боатенгнинг эрта чиқиб кетиши "Бавария"ни ҳимояда энг ишончли ва тетик ўйнаётган футболчидан айирди. Ўрнига тушган Никлас Зюле позицион жиҳатдан бехато, тартибли ўйнади. Унга ҳеч қандай эътироз йўқ. Аммо Боатенгнинг жамоа ўйини учун муҳим жиҳати - тўпни ҳимоядан ҳужумга ўтказишда, биринчи пасни беришда катта аҳамият касб этадиган футболчи. Шу боисдан ҳам Боатенгни чиқиб кетишидан сўнг Хуммельснинг гарданига янада каттароқ юк тушди. Айнан шу жиҳат ҳам жамоани ҳимоядан тўпни олиб чиқишида янада катта муаммоларни тақдим этди.
5. Хави Мартинез ҳам иккинчи бўлим ўртасида ўзини ўзгартиришни сўради. Бу эса шу туришда ҳам муаммолар гирдобида тушиб қолган Юппни устидан муздек сув қўйиш билан баробар бўлди. Чунки рақиб ҳужумларини бузиш бўйича ягона вакилга эга бўлган Хайнкес нафақат тозаловчи футболчисидан айрилди, балки ҳеч бир ўзгариш билан ўйинга "свежость" қўша олиш имкониятининг минимумидан ҳам фойдалана олмади. Натижада ўша куни майдонда худди бир ўзи ўйнагандек таассурот қолдирган қария Рибери "через немогу" ўйнашига тўғри келди.

Шу важлар ва муаммоларга қарамай, Юпп Хайнкес шу куни "Бавария"ни майдонда "Реал"дан устун қила олди. Фақатгина яратилган вазиятларни кўкка совуриш, гол уришда совуққонликни йўқотган футболчилар таблодаги ҳисоб "Реал" фойдасига ҳал бўлишига энг асосий сабабчи бўлишди. Камига жамоа иккинчи голни "Реал"га "совға" қилди.

Мадриддаги ўйин

Бу муаммолар кетма-кетлиги эса жавоб ўйинида ҳам Юпп Хайнкесни Мадриддаги баҳсда режаларини чеклаб қўйди. Чунки лазаретдаги жароҳатланган Роббен ва Боатенг билан тўлганди. Биргина Алаба жавоб баҳсида сафга қайтди. Мартинез эса ўйин қайдномасидан ўрин олган бўлсада, аммо беллашувни тўлиқ ўтказиши жуда катта савол эди. Шу боисдан ҳам Хайнкес жавоб учрашувида Мартинезсиз режа тузишни маъқул кўрди. Чунки ўйин аввалида яна мажбурий ўзгариш орқали захира лимитини йўқотиш ва ўйин жараёнида режаларни ўзгартиришни истамади.

Мюнхендаги ўйинда жамоа 4-1-4-1  тактик схемасида ўйинни бошлаган бўлса, Мадридда таваккал қилишни истамаган Юпп 4-2-3-1 схемада ўйинни бошлади. Мюнхендаги баҳсда таянч ҳудуди биргина Мартинезга топширилган бўлса, Мадридда унинг йўқлиги боис таянч зонасида Тиаго Алькантара ва Корентен Толиссо ўрин олишди. Алькантара ҳимояга яқинроқ, чуқурроқ (биринчи пасни беришда, тўпни ҳимоядан ҳужумга ўтказиш учун) жойлашган бўлса, Толиссо нисбатан ҳужумга яқинроқ жойлашди. Хамес эса ҳужумчи ортида диспетчерлик ролида ўйнаши керак эди.

Биринчи ўйин билан таққослаганда, биргина фарқли ва яхши томони шуки, жавоб учрашувида Алаба-Рибери тандеми қайтгани бўлди. Аммо биргина бу камлик қилди. Қизиғи шуки, "Бавария" Мадридда ҳам катта ташаббус билан ўйнади. Ўйин мазмуни жиҳатидан "Бавария" ёрқинроқ ва агрессивроқ кўринди. Мюнхенда "Реал" жуда пухта ва айёр ўйнагани уларга қўл келганди. Зизу жамоаси яратилган вазиятдан деярли максимум фойдаланганди. "Бавария"да эса якуний зарбани йўллайдиган футболчилар кўринмаганди. Ҳар вазиятдан кейин жамоанинг лазаретидаги футболчилар беихтиёр ёдга келаверди. Хоҳ гол уролмаган, хоҳ гол ўтказган вазиятларда айнан йўқотишларни (Нойер, Роббен, Видаль, Коман) эслашга мажбур бўлишди.

Бу қадар кўплаб муаммолар вужудга келган вазиятда "Бавария" ҳар иккала ўйинда ёрқин ўйнади. Ҳар иккала баҳсда жамоа кўплаб вазиятлар яратди. Лекин, аммо, бироқ...
Аслида нафақадан қайтарилган Юппга нисбатан футболчилар адолатсизлик қилишди. Уларни қийин вазиятдан чиройли олиб чиқиб кетган ва ҳар учала фронтда финишга қадар яқинлашиб қолган мутахассисга ҳурмат юзадиган ҳам Левандовски нимага майдонга тушганини эслаши шарт эди. Мюллер нималар қилмоқчи бўлаётганини англаши шарт эди. Ульрайх бундай вазиятда ёш болалардек кулгули хатони йўлга қўйишга ҳаққи йўқ эди. Толиссо эса унга ишониб асосий таркибга қўйган Юппнинг ҳаққи-ҳурмати бу қадар масъулиятсизларча тўпни Ульрайхга бу қадар ишончсиз ва ноаниқ узатмаслиги лозим эди. Аммо улар жуда муҳим паллада, жуда зўр ўйнаб туриб бу қадар ишончсиз кўринмасликлари шарт эди.

Мураббий футболчиларга ҳаммасини тушунарли қилиб, чиройли қилиб бир суратга чизиб берганди. "Бавария" футболчилари эса Юпп учун қадрли бўлган бу суратни майдонга олиб чиқиб, икки бор қўлларидан тушириб юборишди. Мюнхендаги баҳсда Рафинья бир вазиятда ўша суратни парчалаб қўйган бўлса, Мадридда бу ишни Толиссо такрорлади. Юпп чизиб берган чиройли сурат эса ўшанда буткул парчаланганди. Кейинчалик футболчилар ушбу суратни қайта тиклай олишмади. Интилишди, ҳаракат қилишди. Лекин ўхшата олишмади. Ваҳоланки суратни асраш ёки уни парчаламаслик буткул ўзларини қўлларида эди. Юпп учун аламлиси, бу суратни "Реал" парчалай олмади. Аксинча, ўзлари парчалаб қўйишди. Требл қайд этиб футболдан кетган ва қийин паллада 5 йиллик танаффусдан кейин нафақадан қайтган Юпп Хайнкесга нисбатан катта адолатсизлик бўлди.

Ҳакамлик?

Тўғриси, ҳакамлик ҳақида гапиришдан бир тийинлик фойда йўқ. Биринчидан, "Бавария" яратилган имкониятларини голга айлантирганида, ўша пенальти бўлиши керак бўлган вазият Чақир ва унинг меҳрибонлик қиладиган жамоасига яна бир туҳфа бўларди. Аммо "Бавария" ўша яратилган вазиятларини кўкка совурди. Қаранг, "Бавария" Мадридда иккита гол урди. Аммо кўпчилик "Бавария" вазиятларини голга айлантира олмади, асл айб ўзларида демоқда. Қўшиламан! Лекин бир жиҳатга эътибор беринг, "Реал"га иккита гол урган жамоани вазиятларни голга айлантира олмаганликда айбланмоқда. Яъни, ҳакамликка қадар савол қолдирмаслик "Бавария"ни қўлида экани айтилмоқда. Бу ҳақиқат. Шунингдек, бу "Бавария" ва "Реал" ўртасидаги кўриниб қолган жуда катта фарқ. Шу туришда ҳам майдонда ким ҳукмдор экани кўриниб қолди. Билиниб қолди. Аммо таблодаги ҳисоб ва тарих кўпчиликка қизиқ. Бу ҳам ҳақиқат.

Марселонинг чап қўли аслида оёқмиди? (c) Шаҳбоз Беғамов

Пенальти бормиди, деган савол беришни ўзи уят. Бу вазият бўйича фақатгина биргина савол билан туғилиши мумкин: Нега пенальти берилмади?

Бу саволга жавоб ҳам аниқ. Чунки ҳакам Чақир, чунки тўпни қўли билан ўйнаган футболчи "Реал" аъзоси. Бу шунчаки тасодифий хатолар эмас! Узр, ҳар доим биргина жамоа фойдасига тасодиф бўлавермайди. Бу энди тасодифий анъаналарга айланиб улгурди.
Ҳакамлар "Реал" фойдасига адашишмайди. Улар шунчаки керакли пайт "Реал"ни қўллаб-қувватлаб боришади. Жуда кескин айблов? Йўқ, бу кескин айблов ёки тасодиф эмас - қоронғуда ҳам кўринадиган факт!
Зидан учинчи бор кетма-кет ЕЧЛда жамоасини финалга олиб чиқмоқда. Бу ажойиб натижа! Гап йўқ. "Реал"ни шунчаки фақатгина омад туфайли учинчи маротаба финалга олиб чиқишнинг имкони йўқ. Тўғри. Фақатгина омад билан иш битмайди, бу ерда ҳакамларнинг ҳам ёрдам қўли сезилиб қолмоқда. Эътирозга ўрин йўқ.

Шу ўринда "Реал" мухлислари хафа бўлишмасин. Уларни аввало финал билан табриклаш керак. "Реал"га меҳр қўйишгани уларни айби эмас. Ҳакамларнинг хатолари ҳам уларни муаммоси эмас. Улар мухлис, уларга жуда қийин. Нега? Чунки ғалабани нишонлашда кўплаб кесатиқ ва инкор қилиб бўлмайдиган фактларни эшитишга, кўришга мажбур бўлишмоқда. Аммо уларда нима айб? "Реал" мухлислари кетма-кет учинчи маротаба финал муҳитини ҳис этишади. Ғалабани нишонлашга фақатгина улар тўла ҳақли.

Бўлар иш бўлди, ҳар баҳор шу бўлар такрор.

Аммо шуни айтиш керакки, "Реал" кетма-кет учинчи бор ЕЧЛда ғолиб чиққан тақдирда ҳам Европада энг кучли жамоага айлана олмаяпти. Футбол, ўйин жиҳатидан улар бу рўйхатда кучли-учталикка ҳам кира олишмаяпти. Негадир ҳар сафар омад келгани, тасодифий хатолар ва бошқа важлар муҳокама марказида бўлмоқда. Бу ҳам шунчаки тасодиф эмас...

"Бавария"га текинга келган Левандовскини жамоага қанчалик қимматга тушаётгани ва Нико Ковач хусусида бошқа сафар бафуржа гаплашамиз.

Ҳакамлик қанчалик жирканч, футболдаги мағлубиятлар қанчалик аламли бўлмасин, аммо шуниси аниқ - футбол жуда гўзал!