Биринчи давра ҳақида

Қолдирилган иккита ўйинни инобатга олмаса, чемпионатимизга танаффус юзага келди. Жорий мавсумдан бошлаб олий лигамизда яна 16 жамоа иштирок этишни бошлади. Ўйинлар сони ортди, сифат борасида эса ҳозирча мақтана олмаймиз.
Ҳа, чемпионат старти олдидан ҳалол-ўйин ўйнашга келишиб олингани, дастлабки турлардаги футболга хос сенсациялар бизни қувонтириб юборганди. Лекин биринчи даврадаги ҳозиргача ўтган ўйинларни ҳисоблаб кўрсак, атига тўққизта учрашувда сенсация деб аташга лойиқ натижалар кузатилган. Қолган 109 баҳсда одатда кутилган натижалар қайд этилган. Чемпионатимиз шу рўсинда бошландики, бу сафар ҳаммаси бошқача бўладигандек туюлганди. Биринчи турда чемпион "Пахтакор" ўз майдонида "Олмалиқ"ни енга олмагани, "Локомотив" Бекободдан бир очко билан қайтгани шов-шувга сабаб бўлганди. Иккинчи турда ҳам кутилмаган натижалар учради. Масалан, "Нефтчи" Тошкентда "Локо"дан очко тортиб олгани ёки кейинчалик "Бунёдкор"ни ўз тарихида илк бор меҳмонда мағлуб этгани. Сенсациялар орасида ҳозирда турнир жадвалида аутсайдерлик мақомини бегона қилмаётган "Сўғдиёна" "Бунёдкор"ни ишончли тарзда мағлубиятга учратгани ҳам эътиборга молик. Бироқ биринчи даврани иккинчи ярмидан кейин барчаси яна ўз изига тушиб кетди.

Шундан сўнг "Пахтакор" фақат "Локомотив"га ютқазди ва бошқа ўйинларда очко йўқотмай, пешқадамликни дадил ўзиники қилиб турибди. Камига "шерлар"нинг захирасида яна битта ўйин бор. "Пахтакор" кўрсатаётган ўйинни жуда кучли ва чиройли деб бўлмайди. Лекин натижа бор. Бу нарса кўпроқ характер билан боғлиқ. Самвел Бабаян жамоага характер ўрната олган. Бироқ иккинчи даврада жамоа рулига бошқа биров келиб ўтиришини инобатга олсак, унда "Пахтакор"га ҳам иккинчи даврада биринчисида бўлгани каби осон бўлмаслигини тахмин қилиш қийин эмас. Қолганини иккинчи даврада кўрамиз. Шуниси аниқки, чемпионлик учун курашадиган жамоалар орасида "Пахтакор" бўлади.

"Локомотив" ҳам дастлабки турлардаги муваффақиятсизликдан чиқиб кета олди. Фақатгина Қаршида Вадим Абрамов жамоаси майдонни бошлари эгик ҳолда тарк этишди холос.
Ўтган йилги каби бу икки жамоа янги мавсумда мана биринчи давра якунланган бўлса, ҳали ҳам ўз ўрниларидан силжишгани йўқ. Бу сафар ҳам чемпионлик пойгасида айнан ўтган йилги асосий иккита даъвогарларни кўрамиз шекилли.

Амалдаги бронза медали соҳиби "Насаф" жамоаси биринчи даврадан сўнг ўзларининг анъанавий ўринларини ҳозирча "Нефтчи"га бўшатиб туришибди. Биринчи даврадан хулоса қилиб айтадиган бўлсак, ҳеч бир муболағасиз "Нефтчи"нинг ўйинида ва турнир жадвалидаги мавқеига ўсишни кўрганимизни айтишимиз мумкин. Ушбу жамоа яхшигина ўз ўйинлари ва натижаларини яхшилай олишди. Ҳали айтиб ўтилганидек, "Локомотив" ва "Бунёдкор"дан тортиб олинган очколар уларнинг ҳозирги ўринларини банд этиб туришларида қўл келди. иккинчи даврада жамоа қай тарзда ўйнайди ва мавсумни қайси поғонада тугатишади бу қоронғу. Асосийси жамоа ўзи кўзлаган мақсад сари дадил қадам ташлашдан тўхтамасин. Лекин уларни иккинчи даврада катта синовлар кутиб турибди. Айнан шунда жамоани қай даражада эканлигини тўлиқ билиб оламиз.

"Насаф" биринчи даврани кўнгилдагидек ўтказа олмади. Жамоа бир хил текисда ўйнай олмаётгани "аждарлар"га кўпгина ўйинларда қимматга тушди. "Насаф" ОЧЛдаги муваффақиятсизликдан кейин чемпионатда ҳам ўз ўйинини йўқотиб қўйди. Қолган жамоаларимиз ОЧЛдаги иштирокларидан кейин чемпионатда ўз мавқеиларини яхшилаб олишган бўлса, қаршиликлар аксинча орқага кетишди. Бу жамоада руҳий тушкунлик борлигидан дарак беради. Бу нарса яқиндагина бўлиб ўтган "Пахтакор"га қарши беллашувда ҳам шудоққина кўзга ташланиб қолди. Давралар оралиғида клуб трансфер ойнасида фаол ишламаса, иккинчи даврада турнир жадвалида янада паслаши мумкин. Чунки "Насаф"ни ортидан қувиб келаётган жамоалар "Бунёдкор" ва "Олмалиқ" ҳам ўз олдига бу йилги мавсумда жиддий вазифалар қўйишган.

"Бунёдкор" биринчи даврани ўзи учун кутилмаган натижаларни қайд этиб ўтказди. Сергей Лушан жамоаси етакчилар билан бўлган ўйинларда фақатгина ўз майдонларида "Насаф"дан бир очко олишди холос. "Пахтакор", "Локомотив" ва "Нефтчи"га имконият бой берилгани уларни ўзлари учун ноанъанавий ўринда жойлашишларига сабаб бўлган. "Бунёдкор" кам гол ўтказмоқда, лекин шу билан биргаликда гол уришда ҳам яхшигина оқсамоқда. Улар учун ҳали биринчи давра расман тугагани йўқ ва захирада "Шўртан" билан бўладиган баҳс кутиб турибди. Агарда ушбу ўйинда "қалдирғочлар" муваффақият қозонишса ҳам улар ҳозирги бешинчи поғонадан кўтарила олишмайди. Фақатгина "Олмалиқ"дан қочиб, "Насаф"га яқинлашиб олишлари мумкин.
Биринчи даврада Сергей Лушан ўзи истаган марраларни забт эта олмади ва энди бор умиди мавсумнинг ҳал қилувчи қисмидаги иштирокдан.

Турнир жадвалида олтинчи ўринда бораётган "Олмалиқ"нинг мавсумдаги старти муваффақиятли чиққанди. Бироқ жамоа биринчи давра ўртасида бир қатор омадсиз ўйинларни ўтказди ва очколарни бой берди. Игор Шквирин бошчилигидаги "армия" етакчилар билан ўйинларда анча яхши ҳаракат қилишди. Фақатгина "Бунёдкор"га имконият бой берилди. "Локомотив", "Пахтакор" билан дуранг, "Насаф"ни эса мағлуб этишни уддасидан чиқишган эди. Бироқ Фарғона, Ғузордаги ўйинларда бой берилган қимматли очколар уларни кучли тўртликдан тушиб кетишларига сабаб бўлди. "Олмалиқ" иккинчи давра олдидан ҳужум чизиғини яхшилаб олса бўлгани. Неманья Йованович иккинчи қаватдаги курашларда ҳар қанча кучли бўлмасин, Мурзоев қанчалик кўп меҳрат қилмасин, барибир гол ура оладиган ҳужумчи керак "Олмалиқ"қа. Шавкат Саломов бутун мавсум давомида ҳужумчиларни вазифасини ҳам бажариб бера олмайди. Айнан шу нарса баъзи ўйинларда панд бериб қўйди. Лекин шунга қарамай, "Олмалиқ" ҳозирда "Локомотив" билан биргаликда чемпионатимизнинг энг кўп гол урган жамоаси бўлиб турибди. Шквирин жуда қувноқ жамоани шакллантира олди. Шунингдек, Шквирин олдида ҳимоя чизиғи ҳақида ҳам қаттиқ бош қотириб кўриши талаб этилади. Ҳар ҳолда 15 ўйинда 20та гол қўйворадиган жамоа олий мақсадлар сари кураша олмайди.

Рустам Мирсодиқов бошчилигидаги "Металлург" жамоаси мавсумни қай тарзда муваффақиятсиз бошлаган бўлса, биринчи давранинг иккинчи қисмини аксинча жуда кўтаринки кайфиятда ўтказди. Қаршида "Насаф" таслим этилганидан сўнг "Металлург"нинг иштаҳаси очилиб, ишлари юришиб кетди. Аюбхон Номанов ва Шаҳзодбек Нурматов каби футболчиларининг ишончли ўйинлари жамоанинг ғалабаларига замин яратмоқда. Бекободликлар сўнгги ўйинлардаги натижаларига мос равишда еттинчи поғонадан жой олишган. Иккинчи даврада жамоа шижоатни сусайтириб юбормайди деб умид қиламиз. "Металлург" истаса исталган рақибни доғда қолдира оладиган жамоа эканлигини барча яхши билади. Айнан шу истак ҳеч сўнмасин. Ўртамиёна жамоа атамасини ўзгартириш вақти аллақачон етиб келган. "Металлург"нинг олдинга қараб ўсиши футболимизга, хусусан чемпионатимизга жуда яхши таъсир этиши мумкин.

"Қизилқум" учун биринчи давра ўртача кечди десак муболаға бўлмайди. Булар ўзидан юқори даражадаги жамоаларга ютқазишди. Ўзларидан кучсиз жамоаларни эса мағлуб этишди. Тенг савияли жамоалар билан эса мос равишда дуранг ўйнашди. Асосийси "Қизилқум" бир хил темпда ўйнамоқда. Жамоада катта ўсиш ёки пасайиш кузатилмади. Чемпионат тўпурари бўлиб турган Баҳриддин Ваҳобов айнан "Қизилқум" футболчиси. Шу ҳужумчининг хизматлари эвазига ҳозирда жамоа турнир жадвалида ўрта поғонани банд этиб турибди. Биринчи даврада Баҳриддин Ваҳобов нафақат "Қизилқум"нинг, балки чемпионатнинг энг яхши футболчиларидан бири бўлди.

Кейинги поғоналарда бораётган "Навбаҳор", "Маашъал", "Шўртан", "Динамо", "Андижон", "Қўқон-1912", "Сўғдиёна" ва "Бухоро" жамоалари шубҳасиз биринчи даврада ўз мухлисларини ранжитишди. Уларнинг қайд этган натижаларига ҳавас қилиб бўлмайди. Айнан шу санаб ўтилган жамоаларнинг бирида мураббий истеъфоси ҳам кузатилди. "Бухоро" билан ОЧЛ йўлланмаси ҳақида бош қотирган Александр Мочинов ОЧЛ тугул Олий лигада битта ғалабага ҳам эриша олмади. Мочиновнинг Бухородаги фаолияти узоқ чўзилмади. "Бухоро"ни иккинчи даврада қиладиган ишлари кўп. Агарда жамоа ўз натижаларини сезиларли даражада ўзгартира олмаса, унда қуйи лигага тушиб кетишга мажбур бўлади. Ҳозирча улар бу борада энг асосий даъвогар бўлиб туришибди. "Машъал" ва "Шўртан" мавсумни жуда кўтаринки руҳ билан бошлашганди. Бироқ Қашқадарёнинг бу икки жамоаси кўплаб ўйинларни осонгина бой беришди. Биринчи давра ўртасига келиб дебютдаги муваффақиятли юришлардан асар ҳам қолмади. Бунга молиявий қийинчиликлар ҳам сабаб бўлгандир балки.
"динамо" ҳам Тачмурад Агамуродов қўли остида ўзи истаган ўйинларни кўрсата олмади. Самарқандликлар биринчи даврани бор-йўғи учта ғалаба ва иккита дуран гбилан тугатишди. Бу каби натижалардан сўнг 12-ўриндан тепада туришга лойиқ эмас жамоа. "Динамо", "Қўқон-1912", "Андижон", "Сўғдиёна" каби жамоаларнинг иккинчи даврада қандай ўйин кўрсатишлари қизиқ. Лекин бу жамоалар ҳозирги мавқеиларини яхшилашларига ишониш қийин. Айнан ҳозир санаб ўтилган жамоаларда мураббий алмашувиларини кўриш мумкин. "Бухоро"да бу нарса руй берди ва яна руй бериши мумкин. "Динамо" ҳам бунга жуда яқин. "Андижон", "Навбаҳор" ва "Қўқон-1912" жамоаларини ҳам иккинчи даврада бошқа бош мураббий қўл остида кўрсак ажаб эмас.

Давралар оралиғида қандай қайноқ трансферлар бўлиши қийин. лекин мураббийлар истеъфолари бўлиши шубҳасиз.

Кўплаб футболчи ва мураббийлар чемпионат аввалидаги "ҳалол футбол" ўйнашга келишувлар бузилаётгани ҳақида гапиришни бошлаб юборишди. Биринчи давранинг иккинчи ярмидаги ҳолат ҳам бунга мисол бўла олади. Баъзи ўйинларда ҳақиқий курашларни кўрмай қолишни яна бошладик. Буёғига эски ҳунарни бас қилиш керак! Бўлдида энди! Чиройли ва ҳалол футболга нима етсин! Кучли бўлсангиз майдонда исботланг, мураббийлик салоҳиятингизни кўрсатинг! Янги тактик қўлланмалар устида ишланг, интилинг! Эски келишувларни қўзғаманг фақат! Футболимизни ботқоққа эмас, кўклар кўтаришга ҳаракат қилайлик. Барчаси ўз қўлларингда! Футболга бўлган қарашимиз, муносабатимизни ўзгартиришимиз зарур!

Шахсан ўзим биринчи даврада 17 та ўйинни бевосита стадионда кузатишга эришдим. Шу матчларнинг ичида ярқ этиб ажратиб кўрсатишса лойиқ ўйин бу "Шўртан" - "Олмалиқ" (3:3) учрашуви бўлди. Айнан шу баҳсда ҳақиқий кураш ва қизғин ўйинни кўришга муваффақ бўлдим. Бу каби ўйинлар сони кўпайиши керак!

Иккинчи даврада чиройли ва ҳалол футбол кўришда давом этамиз деган умиддамиз!


Шаҳбоз Беғамов