Трансфер бозорида чаққон ва чемпион бўлган Бабаян — Суперлиганинг ёзги трансфер ойнасидаги кўзгу

Ҳақиқий трансферлар, ундаги интрига, кимнинг қаерга ўтиши ва қайси танловга тўхталиши миллионлаб мухлисларни интиқ қилади. Тўғри, одатда ҳақиқий трансферлар аввало Европада, охирги йилларда Осиёда ҳам руй берадиган бўлди. Яъни, миллион долларлик келишувлар одат тўсига айланган. Ўзимизда эса шунчаки асосан эркин агент мақомида уёқдан буёққа ўтишлар амалга ошади. Лекин шундай бўлсада жорий мавсум аввалидаги трансфер ойнасидаги ўтишлар, айниқса "Навбаҳор" амалга оширган трансферлар фонида бўлажак мавсум бошқача ўтишини кутганлар кўпайди.

Суперлиганинг биринчи давраси эса амалда ҳам бу йилги мавсум одатдагиданда бошқача ўтаётганини тасдиқлади. Қаҳратон қишда "қайноқ" трансферларни эълон қилган "Навбаҳор" жазирама ёзда ҳам ўша ҳароратни сақлаб қола билди.

Ким нима деса десин-у, лекин Самвел Бабаян мураббийлик салоҳиятини ишга солишданда аввал уддабурон менежер сифатида қишда ҳам, ёзда ҳам Суперлига клубларини трансфер ойнасидаёқ мағлуб қилди. Катта номлар, шов-шувли даражадаги трансферлар Намангандаги бозорда руй берди.

Тўғри, фақатгина трансферлар орқали чемпионатни ютишнинг имкони йўқ. Лекин трансфер бозори ҳам футболда муҳим омилга айланган. Яъни, жамоанинг селекцион сиёсати унинг муваффақият калитларидан бирига айлангани бор ҳақиқат. Дастлабки хулоса шуки, "Навбаҳор"нинг қишки трансферлари биринчи даврада барибир ўз сўзини айтиб, жамоанинг ҳозирги мавқеида туришига яхшигина хизмат қилди. Ёзда ҳам темпни туширмаган ва таркибни янада рақобатбардошга айлантирган Бабаян "Навбаҳор" рулида ўтириб ҳазиллашмаётганига ишора қилмоқда. Бабаян жамоавий ўйинда жуда керакли ва фойдали ишларни бажарадиган Диёр Туроповни олиб келди. Индивидуаль жиҳатдан кучли, аллақачон европа даражасига чиққан ва Ўзбекистонга қайтишини ҳеч ким кутмаган Яхшибоевнинг Наманганда пайдо бўлиши ёзги чилланинг энг "жазирамаси"га айланди.

Хуллас, Бабаян "Навбаҳор"ни иккинчи давра олдидан кучсиз чизиғи бўлган чап қанот ҳимоясига Козакни қайтариб рақобатни оширган бўлса, ўйин амалиёти камлигидан нолиб на ўйин тарафлама ва кайфият жиҳатидан жамоанинг ички муҳитига таъсир қилиши мумкин бўлган қанот вингерларини алмаштирди: Гришгалашвили ва Кенжабоев ўрнини Туропов ва Абдуманнопов эгаллади. Яхшибоевни Бабаян айнан қайси позициясида ўйнатиши ҳозирча жумбоқ. Чунки Жасур ўзимизда вингер сифатида танилган бўлса, Европага кетиб соф ҳужумчига айланди. Бабаян эса шов-шувли трансфер орқали бир фурсатда иккита чизиққа универсал рақобатчи пайдо қилди. Марушичнинг захирасига айланган икки бир хил типдаги ҳужумчилар Сидоров ва Ғанихонов ўрнини эса бизга бегона бўлган футболчи қирғизистонлик ҳужумчи Мирлан ҳамда наманганлик мухлисларнинг эски ёқимтойи Касьян эгаллади. Кетганлар урнига келганлар даража жиҳатдан анча устунлиги кундек равшан. Демак хулоса шуки, "Навбаҳор" биринчи даврадагиданда кучлироқ жамоага айлангандек. Бу эса чемпионлик пойгасини янада безаши аниқ.

Чемпионлик учун курашдаги қолган жамоаларда шов-шувли трансферлар учрагани йўқ. "Насаф", "Пахтакор", "Сўғдиёна" ва АГМКда ҳам ўзгаришлар бўлди. Лекин бу ўзгаришлар чемпионлик йўлида уларнинг имкониятини ошириб юборди ёки пасайтирди, дейишга эрта. Чунки жамоани етакчилар тарк қилмади ва келганлар ҳам камида ўзбек футболи учун бегона легионерлар. Уларнинг имкониятини иккинчи даврада кутишга мажбурмиз. Шу боис бу тўртталикдаги жамоалар кучайди ёки аксинча, кучсизланди дейишга етарли асос йўқ. Муҳими, улар катта йўқотишларга учрамади ва таркиб ўзагини сақлаб қолди. "Пахтакор"дан Рашидов ёки Эркинов кетди, дейишингиз мумкин, аммо унутманг уларнинг иккиси ҳам "Пахтакор"да муҳим ролдаги футболчи бўлмаган. Қишда келган легионерлар: Ларин, Хаджиев ва Шаркичнинг кетишини умуман йўқотиш деб бўлмайди. Лекин уларнинг ўрнига келганлар ҳақида гапиришга шошилмаган маъқул. "Пахтакор" учун энг фойдали трансфер бу шубҳасиз жамоавий яхши ижрочи бўлган Достон Ҳамдамовнинг жамоага қайтганини эътирофга арзирли. Ҳозирги "Пахтакор" учун чемпионлик унвонини ҳимоя қилиш ҳар йилгиданда принципиал аҳамиятга эга ва улар буни Шацких бошлиқ жамоада қандай уддалашади ҳамма учун қизиқ. "Пахтакор" чемпионлик унвонини ҳеч қачон чемпион бўлмаган азалий рақиби "Насаф"га бериб қўйишни ёки собиқ мураббийи бошлиқ "Навбаҳор"га бу курашда ютқазишни ҳаёлига ҳам келтиролмаса керак. Амалда эса бу учун жиддий кураш кечади. Кўп нарса кетган легионерлар ўрнига келган легионерлар даражаси ўртасидаги фарққа боғлиқ бўлиши мумкин. Жамоа ёзги селекцияда мўлжалга аниқ урдими ёки адашдими? Бу "Пахтакор" учун йил саволига айланиши мумкин.

"Насаф"да эса Рўзиқул Бердиев захира ўриндиғини тажрибали легионерлар билан узунлаштирди. Уларнинг салоҳияти ёки даражаси ҳақида фикр бериш табиийки эрта. Лекин шуниси аниқки, бу йил мураббийга клуб раҳбарияти чемпионлик вазифасини қўйиши биланоқ "Насаф" ҳам ёшларга эмас, легионерлар ва тажрибага таянишни маъқул топди. Аслида жамоанинг умумий ёш даражаси анча оптимал ва ўша ёшлар ҳозирда бемалол айтишимиз мумкинки тажрибали футболчига айланишган. Демоқчи бўлганимиз, буёғига Рўзиқул Бердиевга ҳеч қандай бахона йўқ. Мақсад ва мўлжал аниқ. Жамоа эса чемпионлик учун ростмана курашишга "пишиб етилган" ҳолатда. Натижани эса мавсум якунида кўрамиз.

АГМК ёзги трансферлар ойнаси пайтида қатор ўзгаришларни амалга оширди. Асосан жамоага ўйини билан ёрдам қилолмаётган футболчилар кетди ва уларнинг ўрни шижоат, ёш иқтидор ва тажрибали чемпионлик руҳидаги легионерлар билан бойитилди. Шундан келиб чиқиб, олмалиқликлар ёзги трансфер ойнасида аниқки кучсизлангани йўқ. Миржалол Қосимов ўз одатига мувофиқ деярли ҳар бир чизиққа тенг кучли футболчиларни тўплаб, рақобатни янада шакллантирди. АГМКда ҳам келганлар кетганлар фонида кучлироқдек туюлмоқда. Демак АГМК чемпионлик учун курашда охиригача ҳаракат қилишга қодир жамоа дейишимиз мумкин.

"Сўғдиёна" Улуғбек Бақоев характерига мос жамоа сифатида шаклланган ва барқарор тарзда ҳар йили совринли ўринлар учун курашда фаол. Жамоада ёзги бозорда жуда катта ўзгаришлар руй бергани йўқ. Иккита тезлиги пасайган ва "Сўғдиёна"нинг ўйин услуби фонида курашувчанлигини йўқотган Бикмаев ва Филипосян кетди. Уларнинг ўрнига яна иккита тажрибали ва ёши катта бўлган Шавкат Саломов ва Виталий Денисов келди. Денисовнинг Ўзбекистонга келиши катта воқелик. Лекин унинг ҳозирги спорт формаси қай ҳолатда бу жуда очиқ савол. Лекин имидж жиҳатдан Денисовнинг келиши "Сўғдиёна" ва чемпионат учун анча фойдали бўлди. Шунингдек, биринчи даврада ўзини яхши тарафлама кўрсатган Абдуманнопов ўрнига Бақоевнинг ўйин услубига кўпроқ мос тушадиган Ҳусниддин Ғофуров камида 6 ойга вақтинчалик Жиззах "прописка"сига эга бўлди. Бақоев чемпионлик учун курашга қанчалик қўшилади ёки йўқ бир нарса дейиш мушкул. Лекин жамоа ОЧЛга йўлланма берувчи совринли ўринлар учун яхшигина "жанг" тақдим қилишга қодирлигини йўқотмаган.

Биринчи давра алоҳида ажралиб қолган чемпионлик курашидаги олтиликдан фақатгина "Қизилқум" сезиларли даражада кучсизланди. Жамоани юраги ҳисобланган Бойдуллаевнинг кетиши ва ҳимоя қўрғони бўлган Тўхтахўжаевнинг ўрни муносиб равишда ёпилгани йўқ. Олег Толмасовнинг жароҳатдан сўнг қайтиши Тўхтахўжаевнинг ўрнини тўлиқ босишига ишонч йўқ. Дилшод Жўраев ҳам Бойдуллаевнинг йўқлигини сездирмайдиган даражада барқарор ўйин кўрсатишига ҳеч ким кафолат бермайди. Шу икки жиҳат жамоани анча кучсизлантириб қўйгандек таассурот қолдирмоқда. Бу эса "Қизилқум"ни чемпионлик пойгасидан тушиб қолиш энг асосий номзодга айлантирмоқда.

Аутсайдерлар гуруҳидаги жамоалар ҳам ёзги трансфер бозорида чаққон харидорга айланишди. "Металлург" қариб қолган ёки тажрибали футболчиларидан воз кечди ва нисбатан жамоанинг ўртача ёшини ёшартирди. Бу қандай наф беради, очиғи хулосага ҳали эрта. Футболда тажрибадан воз кечиб дархол ёшартириб юбориш доим ҳам фойда келтирмагани кўп исботланган. "Нефтчи"да эса нафақат мураббий, балки таркиб ҳам буткул ўзгариб кетди. Левченко Ларин ва Мишенкодан ОЧЛ-2021дагидек фойдалана олсаку яхши, лекин Ларин "Пахтакор"да кўрганимиздек ўйнаса, Мишенко эса АГМКда ҳам асосий айлана олмаганини инобатга олсак, бу ҳимоя билан "Нефтчи" Суперлигадаги жойини ҳимоя қилиши катта сўроқни келтириб чиқариши мумкин. Про лицензияси ҳали ҳам йўқ бўлган Левченко ушбу сертификатни олиш учун Суперлигада жиддий имтиҳон топширади.

"Қўқон-1912" ва "Локомотив"да ҳам ўзгаришлар амалга оширилди. Лекин уларни сезиларли трансферлар бўлишига ишониш қийин. Аммо Файзиев келгач қўқонликларнинг ҳолати ёки яхши ё ёмон тарафга ўзгариши мумкин. Бу икки жамоа жон сақлаб қолиш учун курашдаги рақобатчилар. Аммо уларнинг тушиб кетиш эҳтимоли "Металлург", "Нефтчи", "Сурхон" ёки "Динамо"никидан пастроқ. "Бунёдкор" ва "Олимпик" эса чемпионатда аллақачон ўртада аросатга қолган жамоаларга ўхшаб қолишди. На чемпионлик учун курашга қодир, ва на тушиб кетиш хавфи бор. Бу икки жамоа иккинчи даврани маза қилиб футбол ўйнаб ўтказиш эҳтимоли юқори. Босим нисбатан жуда кам икки жамоа.

Суперлигада ҳолати энг қийин жамоа бўлиб турган "Динамо" трансфер ойнасида жуда фаол бўлди. Бошқа йўл ва иложи ҳам йўқ эди. Шу боис "Динамо" трансфер ойнасига катта урғу қаратиб, жамоага чемпионлик курашувидаги клублардан етакчиларни таклиф қила олди. "Қизилқум" етакчиси Бойдуллаев, чемпионлик учун курашга ўрганган Марат Бикмаев,"Навбаҳор" билан карвонбошчилик қилаётган Элгужа Григалашвили, Беларусда ажойиб формага кириб олган Шоҳруҳ Абдураҳмонов каби керакли футболчилар билан таркиб бойитилди. Бу трансферлар Шипиловга катта ёрдам бериши аниқ. Буёғига ҳамма юк Шипиловнинг бўйнига тушади. Чунки клуб раҳбарияти ёзги трансфер бозорида бош мураббийга энг қиммат "бозорлик"лардан бирини қилиб берди. "Динамо" тарихида ҳеч бир мураббий раҳбарият томонидан трансферлар билан бунчалик "эркалатилмаган".

Хуллас, деярли бир ой давом этган танаффусдаги трансфер бозорида шунақа гаплар. Қолган ва энг асосий воқеаларни амалда Суперлиганинг иккинчи қисмида кўрамиз.


"Мундиал исмли собиқ футболчи"