“Neftchi”: Oxirgi chempionlikka 15 yil

Aynan shu kuni farg'onaliklar beshinchi bor O'zbekiston chempioni degan nomni qo'lga kiritishgandi. Ertaga shu sanaga rosa 15 yil to'ladi. SHu sababli o'sha chempionlik mavsumi haqida turli malumotlarni yodingizga solib o'tishga qaror qildik.

2001 yil 9 noyabr. O'sha kuni “Neftchi” aslida 20 iyun kuni o'tkazilishi lozim bo'lgan 17-turning qoldirilgan uchrashuvida Toshkent viloyatining “Do'stlik” jamoasini qabul qildi. G'alaba Yuriy Sarkisyan boshchilik qilayotgan jamoaning tarixda 5-bo'lib oltin medallarga ega chiqishini anglatardi. Buni yaxshi anglagan “Neftchi” dastlabki daqiqalardan oldinga tashlandi. Stadionni to'ldirib o'tirgan ishqibozlar Umid Isoqov va Mansur Saidov mehmonlar darvozasini ishg'ol qilganda ajoyib xursandchilik bilan gollarni nishonlashgandi. Ayniqsa, o'yinning oxirgi daqiqalarida yaqinlashib kelayotgan chempionlikni nishonlash esda qolarli bo'lgan. Oxir-oqibat uchrashuv 2:0 hisobida farg'onaliklar muvaffaqiyati bilan tugadi. Stadion esa tom manoda “portladi”. G'alaba, chempionlik shahar ko'chalarida bayram qilingandi.

SHundan beri oradan 15 yil vaqt o'tdi. O'shandan buyon farg'onalik ishqibozlar sevimli jamoalarining chempionligiga boshqa guvoh bo'lishgani yo'q. O'sha mavsum, chempionlikni keltirgan uchrashuvni muxlislar haligacha maroq bilan eslashadi. “Neftchi”ning uy o'yinlariga o'sha paytlarda ishqibozlar tashrifi o'yinga 3-4 soat qolgandayoq boshlanib ketardi. Farg'ona shahri ko'chalarida haqiqiy futbol muhiti yuzaga kelardi. Markaziy uchrashuvlar uchun chiptalar bir necha kun qolgandayoq sotilib ketardi. O'shanday bahslarni stadiondan tomosha qilishning o'zi qiyin sanalardi. Autsayderlar kelganda ham kamida 8-10 ming atrofida muxlislarni ko'rish mumkin bo'lardi. Hozir esa ko'p narsalar o'zgarib ketgan. CHempionat etakchilariga qarshi uchrashuvlarda ham stadionning to'rtdan biri to'lmayapti.
SHu o'rinda Farg'ona futboli tarixi haqida qisqacha malumot berib o'tsak. 1912 yil Farg'onada OSF jamoasi tashkil etilgan. Keyinroq Qo'qonda ham shunday jamoa faoliyatini boshlagan. OSF esa 1915 yil Turkistonning birinchi chempioniga aylangan. Futbol o'ynashni Farg'ona pedagogik instituti talabalari davom ettirishgan. 1954 yil aynan ular “Burevestnik” jamoasini tashkil qilishgan. 1960 yildan bu jamoaga SSSR chempionati “B” klassida ishtirok etish imkoni berilgan. “Spartak” nomi ostida jamoa ikki mavsum musobaqalarda qatnashgan. 1962 yildan “Neftyanik”ning o'zi turnirda qatnashishga kirishgan. Hozirgi qiyosga ko'ra ikkinchi ligada uzoq muddat ishtirok etgan jamoa 1990 yil mavsumni muvaffaqiyatli tamomlab, birinchi ligaga yo'llanma olgan. Klub ilk mavsumning o'zida 7-pog'onadan o'rin olishni uddalagan. 1992 yildan oliy ligada qatnashishni boshlagan “Neftchi” ketma-ket 4 marta O'zbekiston chempioniga aylangan. Keyin “Navbahor”, MHSK, “Paxtakor” va ikki bor “Do'stlik” oltin medalga ega chiqqan. Bu yillarda farg'onaliklar kumush medalni qo'lga kiritishgan. Nihoyat, 2001 yil Yuriy Sarkisyan va “Neftchi” birgalikda 5-oltin medallarni tantana qilishgandi.

O'sha yilgi mavsumni boshidan eslab o'tsak. “Neftchi” mavsumga tayyorgarlik chog'ida O'FF Kubogida ishtirok etgandi. Bu musobaqa “Paxtakor” jamoasi xotira turniri o'rniga tashkil etilgandi. Farg'ona vodiysida jamoalar ikki guruhga bo'lingan holda qatnashishgan. Unda “Neftchi” ikki tarkibi bilan ishtirok etgan. Birinchi guruhda farg'onaliklar quyidagi natijalarni qayd etishgan:

“Neftchi” – “Cementchi” – 3:1
“Neftchi” – “Rishton” – 2:1
“Neftchi” – “SHahrixon” – 2:1
“Neftchi” – “Kosonsoy” – 5:1

Finalda esa narigi guruh g'olibi “Navbahor” bilan to'qnash kelingan. Asosiy vaqtda Radkevich kiritgan to'pga namanganliklar javob qaytarishgan. Penaltilar seriyasida “Navbahor” 4:2 hisobida g'alaba qozongan.
Qishki tayyorgarlik jarayonida 5 nazorat o'yini o'tkazilgan.

“Neftchi” – “Esil” – 1:0 (Isoqov)
“Neftchi” – “SHaxtyor” Qarag'anda – 1:0 (Nazarikov)
“Neftchi” – “Metallurg” Novokuzneck – 3:0 (Toirov, R.Do'rmonov 2)
“Neftchi” – “Andijon” – 3:0 (Xolmatov, Ni, Knyazev)
“Neftchi” – “SHahrixon” – 2:0 (Rayimjonov, Qo'ziboev)

SHu tariqa mavsumga puxta hozirlik ko'rilgan. Mavsumni barqaror o'tkazgan “Neftchi” chempionat tugashiga uch tur qolgandayoq chempionlikni rasmiylashtirgan. “Do'stlik” bilan uchrashuvda o'sha mavsumdagi o'yinlari bilan ko'pchilikning etiborini tortgan Mansur Saidov ko'pchilikning etiboriga tushgandi. O'sha mavsumda chempionlikka hissa qo'shganlar bilan tanishtirib o'tamiz.

Abdumajid Toirov o'ng qanotdan uyushtirgan reydlari bilan raqiblarga muammo tug'dirgandi. Surxondaryo futbolchi tarbiyalanuvchisi sanalgan Toirov ukasi Maqsud bilan bir necha yil “Neftchi” sharafini himoya qilgan. CHempionlik mavsumida Abdumajid 4 golga mualliflik ham qilgan. Hozir u “Bunyodkor” tizimida faoliyat yuritmoqda.

Xolmatov esa hamon futbol o'ynashda davom etyapti. Akmal “Neftchi” azosi va u jamoaning anana, qadriyatlarini belgilab beruvchi, uni o'zida aks ettirgan kam sonli futbolchilardan biri. SHunday ruhda to'p tepadigan o'yinchilar hozirgi jamoaga etishmayapti.

Umid Isoqov ayni paytda tadbirkorlik bilan band. O'z paytida u kabi hujumchilar oliy ligada sanoqli bo'lgan. Umid jamoadoshlari vaziyat yaratishini kutib o'tirmasdan o'zi raqib himoyasini yorib o'tardi. Bir necha futbolchini ortda qoldirishni osongina uddalardi. O'sha mavsumda 32 uchrashuvda 28 gol urganining o'zi barchasini ko'rsatib turibdi. Bunday turdagi hujumchilar oliy ligamizda qolmagan.

“Paxtakor” akademiyasida 2001 yil tavallud topgan yoshlarga ustozlik qilayotgan Stanislav Kudryashov har bir holatda oxirigacha kurashib, murabbiylar bergan ko'rsatma asosida juda yaxshi harakat qilganini eslaymiz. 2001 yil u 32 bellashuvda maydonga tushirilgan.

Sergey Ni hujumlarni tashkil qilish yo'nalishini belgilab berardi. Jamoadoshlarini qulay to'p oshirishlari bilan vaziyatlarga chiqarardi. Standart holatlardan unumli foydalanishga urinardi. Juda aqlli futbolchi sifatida taassurot qoldirgan. Faoliyatini yakunlagach, bir qator klublarda murabbiylik qildi. O'sha yili 15 gol urgan.

Vladimir Radkevich himoyadagi ajoyib o'yinlari bilan ko'pchilikning yodida qolgan. Hamisha kurashlarga tayyor sifatida gavdalanardi. Uzoq masofaga yaxshi to'p oshirishlarini ishqibozlar takidlab turishadi. Rossiyada “Rotor”, “Ural”, “SKA-Energiya” klublarida o'ynagan Radkevich bugungi kunda Penzaning “Rotor” klubida murabbiylik qilayotgani haqida malumotlar bor.

Anvar Berdiev xususida ham shunday deyish mumkin. U jarima maydoni ichida eng xavfli hujumchilardan biri sanalardi. Qanotdan oshirilgan to'plarga raqibni ortda qoldirib ulgurishning hadisini olgandi. O'sha yili 14 to'p kiritgan. Hozir “Andijon”da o'ynamoqda. Oliy ligada gol urish bo'yicha mutloq rekordchi hisoblanadi. 2003 yilgi og'ir jarohatdan keyin ham faoliyatini davom ettirgani, 38 yoshida oliy ligada gol urishda davom etayotgani tahsinga loyiq.

O'sha mavsum asosiy darvozabon vazifasini bajargan Georgiy Zabirov farg'onalik muxlislar yodida yaxshi xotiralar bilan qolgan. Gosha jamoa oldinda borayotgan paytda to'pni o'yinga kiritishda o'ta ayyor harakat qilardi. O'sha yili 31 uchrashuvda darvozasidan 24 to'p o'tkazib yuborgan. Ishonchli o'yinlari bilan ajralib turardi. Rossiyada quyi divizion klublaridan biri tizimida ishlab kelayotgani haqida gazetamizga bergan intervyusida takidlab o'tgandi.

Rustam Do'rmonov chempionlik mavsumida 26 bellashuvda 7 to'p kiritgan. O'z davrida yurtimizdagi eng kuchli hujumchilardan biri “Navbahor”da ikkinchi davradan ishlab kelayotgandi. U jamoaning kuchli, cho'qqiga chiqqan damlarida “Neftchi” bilan birga bo'lgan. Ayniqsa, Ravshan Bozorov bilan ajoyib juftlik hosil qilishgandi.
Otabek SHomurodov yarim himoyada foydali harakatlari bilan hurmatga sazovor bo'lgan. Hozir uning jiyani Eldor “Bunyodkor” va milliy terma jamoamizda yaxshi o'yinlari orqali muxlislar mehrini qozonmoqda. Sarkisyan Otabekni terma jamoaga ham jalb etgandi.

Abdusamad Do'rmonov ukasi Do'rmon bilan birgalikda Farg'onada ko'plab muvaffaqiyatlarga erishgan. Har ikkisi Yuriy Vazgenovichning mehrini qozongani sababli futbolchilik faoliyatini tugatgandan keyin klub tizimida ishlashga qolishgandi. Orada katta Do'rmonov jamoadan ketdi, lekin baribir uni ortga qaytarishdi. Ayni paytda Abdusamad “Neftchi” uchun mehnat qilishda davom etmoqda.

Mansur Saidov faoliyatini asosan bir klubda o'tkazib kelyapti. O'z-o'zidan “Neftchi”da ekani tushunarli. Tushunarsiz holat yuzaga kelgan paytda vodiyning boshqa jamoasida o'ynab turdi. O'sha yili u o'zining ajoyib o'yinlari bilan muxlislar etiboriga tushgandi. Mavsum kashfiyotlaridan biri sifatida etirof etilgandi. 23 uchrashuvda 3 to'p kiritgan. Ulardan birini “oltin” bellashuvda “Do'stlik” darvozasiga urgan.

Ukrainalik himoyachi Valentin Poddubniy bahaybat ko'rinishi bilan har qanday raqibni cho'chitib yuborishga qodir edi. Havodagi kurashlarda darvozabonlardan ustun kela olardi. O'zbekistondagi faoliyatidan tashqari Qozog'iston va Ukraina klublarida to'p tepgan. “Nasaf”da ham ishonchli o'yinlari bilan yodda qolgan.

SHerzod Rayimjonov ham haligacha “Neftchi”da faoliyat yuritib kelmoqda. U jamoaning tashkiliy ishlarida va murabbiylarga o'z maslahatlari bilan yordam beradi. Maydonni yaxshi ko'rishi bilan ko'zga tashlanardi. Turgan joyining o'zida to'pni aniq oshirib, hujumni kutilmaganda keskin ko'rinishga olib kelardi. SHunday tipdagi dispetcher futbolchilar hozir kamayib ketganini tan olishimiz lozim.

Yakub Memetov va Ravshan Mataliev ham himoyadagi o'yinlari bilan yodda qolishgan. Keyinchalik ular Rossiyaga ko'chib ketishgani to'g'risida eshitganmiz. Ularni ko'plab ishqibozlar yaxshi gaplar bilan eslab turishadi.

Qirg'izistonlik Ilya Kovalenko keyinroq jamoaning asosiy hujumchilaridan biriga aylangandi. Bazida u o'ta qulay imkoniyatlardan foydalana olmasdi, biroq bazan juda qiyin vaziyatlardan darvozani ishg'ol etardi. Bo'yi balandligi sababli ko'proq havodagi yakkakurashlarga ko'proq kirishardi. “Neftchi”dan so'ng “Metallurg”da to'p tepdi. Keyingi taqdiri qanday kechgani haqida malumotga ega bo'lmadik.

Temur Kapadze o'sha yili hujumda o'ynardi. O'rinbosarlar safida to'purarlik mahoratini ko'rsatgan. 2001 yil oliy ligada 8 bahsda 2 to'p kiritgan. Har ikki golni Farg'onada “Paxtakor”ga qarshi uchrashuvda kiritgani qiziq holatlardan biridir. Natijada keyingi mavsumni u Toshkentda boshlagandi. Kapadze futbolimiz tarixida eng sovrindor o'yinchilardan biriga aylandi. U noyabrda yana bir chempionligini nishonlash imkoniyatiga ega.

Aleksandr Pisarev chiroyli gollar urishda benazir o'yinchilardan biri sifatida taassurot qoldirgan. CHalqancha va akrobatik gollarni tez-tez urib turardi. Keyin yurtimizda boshqa jamoalar safida o'ynadi. Yaqin paytlarda u haqida malumotga ega bo'lmadik.

Himoyachi Vitaliy Petrov o'sha yili “Metallurg” tarkibida ham o'ynagan. Keyinchalik Rossiyaga ko'chib ketgani aytilgandi. Aniq malumot topa olmadik.

Darvozabon Vladislav Filippov ko'p yillar Farg'onada ishqibozlarning mehrini qozongan futbolchilardan biri edi. 1990-yillarda jamoaning g'alabalariga katta hissa qo'shgan. O'sha yili 5 o'yinda 3 gol o'tkazgan. Faoliyatini tugatgandan so'ng Rossiyada qolgani to'g'risida gaplar bor.

Anton Nazarikov ayni paytda Rossiya quyi ligasi ishtirokchilaridan biri Medveji Ozyora shahrining “Medvedi” klubida bosh murabbiy bo'lib ishlayotganini bildik. 2001 yil u 3 uchrashuvda maydonga tushirilgandi.

Maqsud Toirov keyinroq asosiy o'yinchilardan biriga aylandi. CHap qanotda ishonchli harakatlari bilan olqishlarga sazovor bo'lgan.

“NEFTCHI”-2001

2001 yilgi mavsumda turnir jadvali yakunda quyidagicha ko'rinish olgan:

 Behzod NAZAROV.