Диёр Имомхўжаев: Бўрилар рақобатлашаверсин, терма жамоага чўпон керак

Биз уни қанчалик танқид қилмайлик, аслида унинг каби калла футбол учун керак.

Миллионлар ўйинида фақатгина одил одамлар ишлаши керак деган гапнинг ўзи йўқ. Ўзимдан тортиб, шу мақолани ўқиб турган кишигача касб-корида манфаатининг кетидан қувади. Кимдир мени фидойи деб ҳисоблаши мумкин. Аммо очиғини айтаман, текинга умуман чиқиш қилмаган бўлардим. Бунда пулнинг кам ёки кўплиги кейинги масала. Қаршимда турган сиз ҳам ўз ишингизни бутун умр бепул қилишга рози бўласиз, деб ўйламайман. Хуллас, яшаш учун курашишимиз керак. Яхши яшаш бунда бошқа масала.

Самвел Бабаян принципларига доим қарши турганман, менимча кейинроқ ҳам шундай бўлиб қолади. Агар футболда у ва уни қўллаб-қувватлайдиганлар бўлмаса, балки мени бу соҳада ҳеч ким танимай ҳам ўтиб кетарди, тўғрими? “Пахтакор” қанақа ҳисобга ютгани-ю, “Бунёдкор”да нима гаплигини айтиб юрганим билан, одамлар оғзига тушмасдим.

Мен бу гапларни нега айтяпман, футболга қарама-қаршилик керак. “Эл-Класико” нега қизиқлигини, дерби сўзи онгимизга қандай муҳрланганини сизга эслатишимнинг ўзи ортиқча. Оддий мисол, “Пахтакор” ва “Бунёдкор” бир-бирига ҳақиқий душман бўла олган йиллар Ўзбекистон футболи олдинга қадам ташлагандек бўлганди, ёдингиздами? Ҳозир ана ўшандай рақобатни орзу қилиб ётибмиз. 

Рақобат нималигини сиз яхши биласиз. Ҳозир мен 2 та ғалати мисол келтираман, айбга буюрмайсиз. Товуқ катагидаги товуқлар учун курашадиган хўрозлар бор ва қўйхонага гўшт егани кирган бўриларнинг рақобати бор. Биринчиси ҳақиқий петухизм, ортиқча гапга ўрин йўқ. Иккинчиси эса чинаккам рақобат. Шундай гап эшитгандим, қўйхонага битта бўри кирса, 10 та қўйни ғажийди, 10 та бўри кирса, 1 та семизроғини талашиб, ўшани ғажишга ҳаракат қилади. Бунинг рост ёки ёлғонлиги ҳақида умуман маълумотга эга эмасман, аммо рақобатни қизиқроқ таърифлаш учун, ажойиб ўхшатиш деб биламан. 

Ҳозир Самвел Бабаянда ҳамма қўйни ғажиб кўриш имконияти бор (бунда ҳеч ким ўзини ҳақоратланган ҳис қилишини истамасдим, бу шунчаки мисол). Чунки бош жамоа унинг қўлида. Бир ўзи истаган ўлжасига йўл топа олиш қудратига эга. Ва Бабаянга бўлган эътироз ҳам шунинг таъсирида кўпайиб кетди. Мен мақолаларимда Бабаян футболдан йўқол, деб бонг урмаганман. Бироқ у терма жамоани тинч қўйишини истаб доим чиқиш қилганман. Нега?

Бабаян “Пахтакор”га жавоб берган йиллари ўзининг ва клубнинг манфаатидан келиб чиқиб, кўп ишларга қўл урган деб биламан. Бунда яхши ёки ёмонлигини четга суриб турсак, битта клубни кўтариб туриш учун, бор кучи билан ҳаракат қилган рост. Тасаввур қилинг, ўша вақтларда 10 та клубнинг 10 та Бабаяни бўлганида чемпионатда рақобат қандай бўларди. Менимча даҳшатли ҳолат бўларди. ПФЛга таъсиридан тортиб, бошқаларнинг ўсишига ҳалал бера оладиган кучигача тенг бўлган 10 та Бабаян бир-бирини тийиб ҳам турарди кўп жабҳада. Айтиб ўтганимдек, қўйхонага кирган 10 та бўри, асосан семизроқ қўй учун талашади (келишволиб 10 та қўйни олиб чиқиб кетишга ё ақли етмайди ёки ғурури йўл қўймаса керак).  

Вақтида “Бунёдкор” тепасидагилар футболдан кетишига тўғри келди, қолганлар эса Бабаян билан тенгма-тенг рақобатлашишга қийналди. Мана шундай бир пайтда биз ўша бўрига энг катта қўйни бериб қўя қолдик, ҳеч бир сабабсиз. Оқибатда қандай аҳволда эканимизни сиз кўриб турибмиз.

Мен нима демоқчиман. Агар федерация биз истаётгандек шаффоф бошқарилса, қонунлар, регламентлар, қоидалар, хуллас, ҳаммаси рисоладагидек ишласа ва айнан кимнингдир манфаати йўлида хизмат қилмаса, бошланишига шунинг ўзи етарли. Исталган клубни олиб қаранг, Пересдан тортиб, А серия клубларини беадабларча бошқарадиган италиялик бемалолхўжаларгача манфаати кетидан югуради, жамоаси учун ҳар нарса қилишга уринади. Ўз вақтида Эйсебио кабиларнинг бошига қоп ёпиб олиб кетилган вақтлар бўлган. Бироқ ўша кучли бешликда адолат мезонлари учун курашадиган қатлам ҳам бор. Агент Райолага, президент Пересга, мураббий Моуринйога ёки магнат Берлусконига тайёргина катта қўйни шундоқ бериб қўйишмайди. Футболчилар, ғалабалар, муваффақиятлар учун курашмоқчи бўлган юзлаб Райолалар, Переслар, Берлускони ва Моуринйолар бунга йўл қўймайди. Уддабуронроғи, чинаккам рақобатга туриб бера оладиганлари даврон суради.  

Бабаян “Обод”ни оладиган бўлса, унинг ҳуқуқи қолган 16 жамоа раҳбариники каби бўлиши катта эҳтимол. Бирорта футболчиси қолмаган жамоани Самвел катта эҳтимол билан ўзига итоат қиладиган футболчилар билан уч кунда тўлдира олади. Федерация ва ПФЛ ақлли сиёсат юритиб, Бабаянга ўхшаганларнинг соғлом рақобати учун имкон яратса, миллий чемпионат кучайиши мумкин, деб фараз қилайлик. Ҳозир “Бунёдкор” ўзига келиб қолди, “Пахтакор” катта кучга айланмоқда, “Локомотив” икки-уч йилдан бери шундоқ ҳам куч. Аҳмедов “Навбаҳор”ни оёққа турғазмоқчи, Абрамов Фарғонада қулоч ёзмоқчи, қўқонликлар футболга файз киритиб турибди ва ҳоказо. Бунга ўша Бабаяннинг ҳам битта клуби қўшилса, балки ортиқчалик қилмас. Чунки товуқ катаги учун курашнимас, яхшигина рақобатни ўзимиз истаб турибмиз.  

Санаб ўтилганлардан исталгани терма тепасига келганида қолганларнинг унга итоатли бўлиши — энг катта хатодир. Бабаян Лушчанга бемалол телефон қилиб, Шомуродов қанча ўйнашини айтиши, исталган футболчини олдига чақириб, унга агентлик масаласида оғиз солиши, ўзига итоат қиладиган футболчиларни термада асосий қилиб ўйнатиши — ўзбошчимчаликдан бошқа нарса эмас. Тасаввур қилинг, Англия термаси устози Моуринйога телефон қилиб, Рэшфорд қанча ўйнаши ҳақида айтса, камида “пашел” деб бошланадиган сўзни эшитади, тўғрими? Ҳамма мураббийга келишиб ишлайлик деса, Венгер ва Контенинг кулавериб ичаги узиларди балки, Клопп тролл қилавериб, латифа айтавериб, овозини ўчириб қўя қоларди.

Хуллас, ички чемпионатга рақобат керак дейилса, Бабаяннинг устига чизиқ тортиб юбориш билмадим қанчалик тўғри. Бироқ фикрлаш даражаси, Америка кашф қилиши, бирданига журналистлар-у, барча мураббийлар билан ишлаб, Осиё тан оладиган ўйин услуби яратишига ишониши билан ном қозонган унинг каби кишининг энг чўққида туриши, футболга ичи ачиётган миллионлаб мухлислар қалбини ўтмас пичоқда арралашдек гап. Бош жамоа манфаатлар йўлида “қурбон” бўлиб кетмаслиги керак. Тўғри маънодаги бўрилар рақобатини қилаверсин, қўйни семиртириш учун эса ақлли, тажрибали, илмли чўпон керак.

Диёр Имомхўжаев