Legionerlar limiti 4+1ga o'zgardi. Bu kerakmidi?

PFL Superligada 12ta jamoa ishtirok etishini malum qilgani bilan haliyam barcha jamoalarni to'liq bilmaymiz. CHunki musobaqa o'tkazuvchi tashkilot falon-falon jamoa rasman Superligada o'ynaydi deb yakuniy qaror qilgani yo'q. Balki PFL o'zi uchun aniqlab olgandir, lekin ommaga elon qilmaguncha baribir taxmin va farazlar ko'payaveradi.

SHunga qaramay, PFL 2018 yilgi musobaqalar uchun Reglamentni ishlab chiqdi. Reglamentda yangilik ko'p va bu haqda chempionat boshlanishiga yaqin qolganda batafsil to'xtalamiz. Eshitimizcha, bu yil Superliga mart oyining boshidan boshlanar ekan. SHu o'rinda Reglamentdagi legionerlar limiti bo'yicha yangilikka to'xtalishni lozim topdik. Negaki shu paytgacha 3+1 bo'lib kelgan limit bu yildan 4+1ga o'zgardi. Yani, bu yil klublar o'z saflariga jami beshta xorijlik futbolchini qo'shib olishlari mumkin. Va mana shu besh nafar legioner orasida bittasi osiyolik bo'lishi shart.

Endi PFL nima sababdan bunday qarorga keldi, aksar klublar shundoq ham pul tomonlama qiynalayotgan bir paytda shartmidi shu ish deyishingiz mumkin. Ammo unutmangki, Superliga klublari legioner olib kelishga majbur emas. Xohlasa bitta yo ikkita olishi, xohlamasa umuman olmasligi mumkin. Endi buyog'i klublarning o'ziga qolgan. Lekin bizga malum bo'lishicha, bu o'zgarish “Paxtakor” taklifi bilan yuz bergan. Yani, “Paxtakor” bosh murabbiyi SHota Arveladze legionerlar limitini oshirish bo'yicha taklif bergan, natijada PFL xorijliklar sonini bittaga oshirib qo'ygan.

O'zbekiston chempionatiga legionerlar kerakmi? Albatta, yaxshi o'yinchi bo'lsa hammaga kerak. Lekin shunchaki kelib bir yil yo yarim mavsumni o'tkazadigan futbolchidan nima foyda? Yaxshi legioner bu - yaxshi pul degani. Ularning bir yillik maoshini bizda uncha-muncha klub to'lay olmaydi. SHu bois ko'pchilik arzon-garov legionerlarga yopishib oldi. Ko'plarining esa nomi legioner xolos, o'yini borasida maqtanib gapira olmaymiz. Limitning 4+1ga o'zgarishi o'zbek futboliga nima beradi degan savolga to'xtalishdan oldin oxirgi uch yil ichida yurtimizda o'ynagan legionerlar haqida fikr yuritsak. Zero biror o'zgarishga qo'l urishdan oldin buning sabablarini o'rganib chiqqan maqul deb o'ylaymiz.

2015 yil. 39 legioner

Statistikaga murojaat qilamiz, 2015 yilgi chempionatda 39 nafar legioner O'zbekiston oliy ligasida o'ynagan. Lekin ularning barchasi o'zidan yaxshi taassurot qoldirgan deya olmaymiz. Mana shu 39 xorijlikdan 13 nafari chempionat oxirigacha klublarda qolmagan. Xususan “Nasaf”da o'ynagan Oleksandr Koblash dastlabki uchta turdan so'ng nimadir sabab bo'lib uyiga ketib qoladi.

“Buxoro” yil boshida uchta legioner bilan shartnoma imzolaydi: Bogdan Xaushi, Vitaliy Plamadela va Vadim Kravchesku. Ammo ular birinchi davradan keyin klubni tark etishadi. Vyacheslav SHevchenko degan hujumchi esa bir davra “Qizilqum” sharafini himoya qilib, atigi ikkita gol urishga erishadi.

Birinchi davradan keyin jamoa bilan xayrlashish “Navbahor”da ham ro'y beradi. Yuriy Rijko bilan Aleksandr Melenchuk yurtimizni tark etishadi. OCHL uchun olib kelingan Damir Koyashevich bilan Ruslan Koryan “Lokomotiv” guruhdan chiqa olmagach, yozda klub bilan xayrlashishadi. “Dinamo” esa hech kim tanimaydigan ikki legioner Konstantin Mandrichenko va Aleksandr Boliyan bilan birinchi davrani bir amallab o'tkazadi, ammo yozda ularga javob berib yuboradi.

Hartugul “Mashal”ning rossiyalik hujumchisi Vladislav Ivanov 12 o'yinda beshta gol urib o'zidan yaxshi taassurot qoldirayotgandi, biroq u ham birinchi davradan keyin ketib qoladi. “Qo'qon-1912” tarkibida o'nta uchrashuvda maydonga tushgan Vladimir Argun ko'pchilik qatori yozgi tanaffusda uyiga qaytib ketadi.

Yana qiziq tomoni shundaki, ikki futbolchi yoz paytida o'tkazilgan tibbiy ko'rikdan o'ta olmagan. Lekin ular mavsum oxirigacha klub tarkibida qolishadi. Bular - “Andijon” futbolchisi Predrag Vuyovich bilan “Nasaf” himoyachisi Roy Rok. Odam hayron qoladi, modomiki, ular tibbiy ko'rikdan o'ta olmagan ekan ushlab o'tirgandan ne foyda? Klubda qoldi degani, yil oxirigacha unga oylik maosh berildi degani emasmi?

Ikkinchi davra arafasida ikki jamoa o'z safini bittadan futbolchi bilan to'ldirib oladi. “Olmaliq” o'z tarkibida darvozabon Valeriy Fomichevni, “Buxoro” esa Maksim Antonyuk degan futbolchini ro'yxatdan o'tkazadi. Darvozabon Fomichev ikkinchi davrada 8ta o'yinda maydonga tushib, o'z darvozasidan 11ta gol o'tkazib yuborgan. Maksim Antonyuk esa “Buxoro” safida faqat bitta o'yinda maydonga tushadi.

Xo'sh, bu futbolchilar o'zbek futboli rivojiga qanday hissa qo'shgan bo'lishlari mumkin? Bundan tashqari, o'sha yili uch futbolchi oliy liganing ikkita klubida to'p tepgan. Moldovalik Adrian Kashkaval birinchi davrada “Olmaliq”da o'ynab, ikkinchi davra oldidan “Neftchi”ga o'tib ketadi.

Bolgariyalik Nikolay CHipev degani birinchi davra “Dinamo”da o'ynaydi, keyin esa “Buxoro” tarkibiga borib qo'shiladi. SHuningdek, Sergey Georgiev degan umuman tanish bo'lmagan legioner dastlab “Navbahor” bilan shartnoma tuzadi va ikkinchi davra arafasida u ham “Buxoro”ga ko'chib o'tadi. 2015 yil faqat 21 nafar futbolchigina klubini o'zgartirmay mavsum oxirigacha bitta jamoada faoliyatini o'tkazgan.

Esingizda bo'lsa, o'shanda eng ko'p xorijlik futbolchi Moldovadan tashrif buyurgandi. Ularning soni sakkiz nafarni tashkil etgan. Umuman olganda, 2015 yil 14 mamlakat futbolchilari bizning chempionatda to'p surishgan. Xususan Rossiyadan oltita, Serbiyadan beshta, Ukrainadan to'rtta, Belarus va Turkmanistondan uch nafar, CHernogoriya va Gruziyadan ikkita hamda Tunis, Yaponiya, Sloveniya, Bolgariya, Ruminiya va Bosniyadan bittadan.

Albatta, ular orasida o'zidan iliq taassurot qoldirgan futbolchilar ham bo'lgan. Masalan, Evgeniy CHeremisin “Neftchi” tarkibida yaxshi harakat qilganini ko'pchilik ishqibozlar eslaydi. Turkmanistonlik Arslonmurod Omonov “Olmaliq” safida barcha 30 o'yinda maydonga tushib, o'zini ko'rsatgandi.

Bundan tashqari, Sato Minori, Adnan Oraxovac, Artur Gevorkyan, Darko Stanoevich, Nemanya Yanichich, SHaker Zuagi, Georgi Kvesieshvili, Kaxi Maxaradze, Yuriy Rijko kabi legionerlar ham futbolimizga nimadir bera olishdi. Lekin shunday legionerlar borki, ular bekordan bekorga o'ynab ketishdi, klublar esa mo'maygina pulni to'lab og'izlarini lang ochib qolavergan.

Oliy liga-2015. Legionerlar statistikasi

2016 yil. 31 legioner

2015 yilgi mavsumda legionerlar ko'rsatgan o'yindan xulosa qilgan klublar bir yil o'tib sal mulohaza yuritgan holda ish qila boshlashdi. Buni jamoalarga taklif etilgan legionerlar soni kamaygani ham aytib turibdi. 2015 yil oliy ligada jami 39 legioner faoliyat olib borgan bo'lsa, 2016 yilgi mavsumda bu ko'rsatkich 31ni tashkil etdi. Demak, sakkizta kam. Bu esa sondan ko'ra sifatga etibor berilganini anglatadi. Qolaversa, legioner darvozabonlarga ruxsat berilmaganini ham yoddan chiqarmaslik joiz.

Aytish mumkinki, 2016 yil chempionat tarixdagi eng yaxshilaridan biri sifatida yodda qoladigan bo'ldi. Avvalo shu yili “Lokomotiv” o'z tarixida ilk bor chempionlikni qo'lga kiritgan bo'lsa, nomiga kelib o'ynab ketgan legionerlar ko'p ham ko'zga tashlanmadi. Aytish mumkinki, har bir klubda bitta yo ikkita legioner o'zini ko'rsata oldi. Xususan Nemanya Yovanovich “Qizilqum”da yaxshi mavsumni o'tkazdi. U 29 uchrashuvda maydonga tushib, 13ta gol urdi. “Qo'qon-1912”dan “Nasaf”ga o'tgan Igor Golban ham o'zini ko'rsatdi, u himoyachi bo'lishiga qaramay, beshta to'p kiritdi.

Lekin “Lokomotiv”ga o'tgan Artur Gevorkyan zo'r o'ynab ketdi deya olmaymiz. Jamoa garchi chempionlikka erishgan bo'lsa-da, Artur “Loko”da “Nasaf”dagi o'yinini namoyish eta olmadi. Gruziyalik legioner Kaxi Maxaradze esa aksincha “temiryo'lchilar” safiga o'tgach yanada shakllandi. Kerak paytda hatto himoya markazida o'ynab jamoadoshlariga yordam berdi. Sato Minori shu yili “Bunyodkor”da o'zining eng esda qolarli mavsumlaridan birini o'tkazdi deya olamiz. Bundan tashqari, “Olmaliq”da Evgeniy Gogol, “Mashal”da Andrey Derkach, “Navbahor”da Oleksandr Pishur va ayniqsa “Buxoro”da Vadim CHemirtan kabi legionerlar o'zlaridan iliq taassurot qoldirishdi.

Oliy liga-2016. Legionerlar statistikasi

2017 yil. 37 legioner

Nihoyat o'tgan yilgi mavsumga ham etib keldik. Yakunlangan 2017 yilda jami 37 legioner klublar tarkibida ro'yxatdan o'tkazildi. Demak, son yana oshib ketganini ko'rishimiz mumkin. Mana shu 37 legionerdan 10 nafari chempionat tugamasdan ketib qolishdi. O'z yurtiga qaytib ketishni “SHo'rtan” legioneri Oleksandr Pishur boshlab berdi. U atigi uchta o'yinda maydonga tushib, narsalarini yig'ishtirdi-yu, shartnomasini bekor qilib qaytib ketdi.

“Neftchi” yil boshida uchta legionerni qo'shib olgandi. Ammo Vadim Abramov bosh murabbiylikni qo'lga olgach, yozda ularning uchalasiga ham javob berib yubordi. Bular - Dmitriy Komarovskiy, Sergey Koncevoy va Terentiy Lucevich. Nomlarni qarang! Bular o'zi futbol o'ynaganmi degan savol yuzaga keladi.

Legioner olib kelishda deyarli xato qilmaydigan “Bunyodkor” bu yil negadir xatoga yo'l qo'ydi. Ehtimol bu Sergey Lushanning qarori tufayli yuz bergan bo'lishi mumkin, chunki biz bilamizki, Mirjalol Qosimov jamoaga yangi o'yinchi olayotganda doim etti o'lchab bir kesishni maqul ko'radi. “Bunyodkor” o'z safiga Dushan Michichni taklif etgandi, ammo davralar oralig'ida uning ketishiga to'sqinlik qilmadi.

“Paxtakor” himoyachisi Yurica Bulyat yozda Belarus chempioni BATEga o'tib ketdi. SHuningdek, “Qizilqum” ham o'z futbolchisi Andrey Derkachga javob berib yubordi. “Lokomotiv” yaxshi niyatlar bilan olib kelgan Gnoxere Krizo o'ynab keta olmadi. “Mashal” ham yozda o'zining ikki legioneri Vladislav Pavlenko bilan Umedjon SHaripovga chiqish eshiklarini ko'rsatdi.

Ikkinchi davra oldidan etti nafar futbolchini klublar ro'yxatdan o'tkazishdi. Eng ko'p transfer qilgan jamoa “Paxtakor” bo'ldi. Bu jamoa 3+1dan to'liq foydalanib tarkibga to'rt nafar xorijlikni taklif etdi. SHunday qilib Marko Simich, Tiago Bezerra, Gidi Kanyuk, Rostin Griffits kabilar “sherlar”ga aylanishdi.

“Qizilqum” yana hech kimga tanish bo'lmagan Maksim Yurkuni ro'yxatdan o'tkazdi. “Lokomotiv” esa o'ynab keta olmagan Krizo o'rnini Olabiran Blessing bilan to'ldirib oldi. “Mashal” ham boshqalardan ortda qolmay deb yaponiyalik Tomoki Muramatsu bilan shartnoma tuzdi.

Lekin o'zini ko'rsatgan legionerlar ham ko'zga tashlandi. Masalan, Dragan CHeran mavsumni yuqori notada o'tkazib, “Nasaf”ning ikkinchi o'rinni egallashiga munosib hissa qo'shdi. Qolaversa, u 19ta gol urishga muvaffaq bo'ldi. SHuningdek, Igor Yelich, Kaxi Maxaradze, Nemanya Yovanovich kabi futbolchilar 29tadan o'yinda maydonga tushishdi.

Eng kam o'yin o'tkazgan legioner Andrey Derkach bo'ldi. U bor-yo'g'i bitta uchrashuvda harakat qildi. Yaponiyalik Muramatsu “Mashal” safida o'n besh daqiqadan ikkita o'yinda o'ynadi, xolos.

Oliy liga-2017. Legionerlar statistikasi

Xulosa o'rnida

Maqola boshida aytib o'tganimizdek, klublarning nima niyat bilan legioner olib kelayotgani birlamchi o'rinda. Agar maqsad uning O'zbekiston futboliga yordami tegadi, yoshlar undan o'rnak oladi deyish bo'lsa gap bo'lishi mumkin emas. Pulingiz etsa, marhamat, kuchli legionerlar uchun eshik har doim ochiq.

Lekin legionerlar boshqa maqsadda olib kelinayotgan bo'lsa, unda faqat ayrim rahbarlarning foyda qilgani qoladi. Klub va muxlislar, eng muhimi, o'zbek futboli bundan doim yutqazaveradi. SHu bois bu yildan barcha klublar son emas, sifatga birinchi o'rinda qarashsa maqsadga muvofiq bo'lardi.

Zero, bekordan bekorga kelib biron tuzuk o'yin ko'rsatmay jaraq-jaraq pul olib ketgandan ko'ra, o'sha zaxira o'rindig'ida o'zimizning qorako'zlar o'tirgani maqul. Buyog'i nima bo'lishi klublar rahbarlari-yu, bosh murabbiylarning vijdoniga havola.