Hasanali ota: Aliboev (3-qism)

Hasan ali otaning uslubi haqida ko'pchilik biladi. Uzoqdan olib keladilar, "agar sizlarga maqul kelsa saytingizda chop eting", dedilar. Albatta biz bunga qarshi emas edik. Demak, Hasan ali otaning uzundan-uzun maqolalarini qismlarga ajratgan holda chop etamiz.

(1-qism)

(2-qism)

  5.  ISHTIYOQ HUSUSIDA BIR OG'IZ.
H.Q. Jasurqul Hasanov “Almaliq” va “Navbaxorga” qarshi o'yinlarda ikkinchi bo'limda maydonga tushib, ishtiyoqsiz o'ynadi. Umuman, jamoa o'yinida jangovarlik ruxiyati juda past darajada. Bu soxada “Lokomotiv” OCHL guruhida o'ynagan bizning 4ta jamoalarimiz ichida oxirgi o'rinda turadi. “Olmaliqdan” kaltak emaguncha “Lokomotiv” o'yinida shijoat yo'q edi. Olmaliqda hisobni tenglashtirgach, yana o'yinda jang qilish yo'qoldi. Oldinga o'tib olish uchun butun jamoa bir butun bo'lib hayot-mamot jangini qilishi kerak edi, qilmadi. Qil-ma-di. Hujumda shiddat yo'qoldi. O'z darvozasiga tag'in bitta gol eb olgandan keyin, jangni qayta boshlab hisobni tenglashtirdi. Keyin o'yinda shiddat paydo bo'lgani bilan, shijoat, hujum mahorati past bo'lib, yakdillik yo'q edi. Natijada g'alaba golini ura olishmadi. 2:2. “Qizilqumga” qarshi o'yinda temiryo'lchilar birinchi daqiqadayoq gol urib olishgani bilan, raqib sinib qolgani bilan ishtiyoq, yakdillik, hamjihatlik bo'lmagani uchun boshqa gol ura olishmadi. Raqibga nisbatan Lokomotivchilar tajriba, mahorat bobida bir kalla, ikki kalla yuqori bo'lishsa-da, ishtiyoq bobida juda past edilar. Aybni omadga to'nkamaylik. Qulay vaziyatlardan gol urolmaslik sababi ishtiyoqsizlikda. Birdamlik yo'q ekanligida. Bir misol keltiraman. Darvozaga markazdan kirib zarbdor vaziyatga tezlanish olib chiqqib bo'lgan Sanjar SHoahmedovning  oyog'idan Koryan to'pni olib qo'yib uni to'rt metrdan yuqoriga tepib yubordi. Bundan zo'r “hamjihatlik” hech qaerda bo'lmaydi. Bundan battari bo'lmaydi.

 Haqiqiy hamjihatlikni “Bunyodkor” “Nasafni” qabul qilgan o'yinda ko'p ko'rdik. Ikkinchi bo'limda o'ng qanotdan erlatib uzatilgan oshirmani Gevorkyan to'xtatmasdan  hujumga  tezlaish berib, to'pig'ining ichki qismi bilan orqasiga, 2 metr masofaga yaqinlashgan Farrux Sayfievga dumalatib oshirdi. Sayfiev oshirmani olib, darvozabon bilan birga-bir vaziyatga chiqib ketdi..  

YA.L.S. Igrok, vlyublyonnyy s detstva v futbol, stremitsya k  sovershenstvu. Naxodit svoix edinomyshlennikov-partnyorov, slivaetsya s nim v igre,  sozdayot chudesa na pole. V radosti dostignutogo uspexa on stanovitsya edinocelnym so vsey komandoy. I ego komanda dlya nego stanovitsya bolshe chem komanda, bolshe chem klub. Nichego podobnogo v “Lokomotive” ne viju. Ob etom govorit prividyonyy vami primer s Koryanom.

 Mnogie igroki, zabyv radost sovershenstva, stremyatsya k dengam, ot togo chto oni duxovno neslojivshhiesya lyudi. Ujasno to, chto my opravdyvaem ix  stremlenie k dengam, govorya, chto my ix ponimaem, chto igrovaya jizn futbolista korotka, chto oni za eto vremya doljny nakopit bolshie dengi. Ivan Nagaev polgoda gde-to delal dengi, vypav iz ansamblya “Lokomotiva”. Ne dumal  sovershenstvovat svoyu igru. Ne stremilsya k etomu. V novoy komande za polgoda nevozmojno slitsya s komandoy daje slojivshhemusya igroku. Masteru vysokogo klassa polgoda uxodit na vzaimoponimanie s novoy komandoy. Vspominayu kak polgoda deystvoval v novoy komande Garet Beyl. Posle goda pritiraniya igrok dobivaetsya rosta svoego masterstva v novom okrujenii. Ivan, uezjaya na polgoda, soznaval, chto v igrovom plane nichego novogo dlya sebya s arabami ne dobyotsya. Povyshenie igrovogo masterstva ne yavlyaetsya dlya Nagaeva glavnoy zadachey dnya.

On eti polgoda mojet vycherknut iz svoey futbolnoy jizni. Nagaev, kak vy znaete, do six por ne yavlyaetsya masterom vysokogo klassa, do six por ne slojilsya, kak igrok v svoi 26 let. On do six por xodit s bagajom, vzyatym u Axmata Ubaydullaeva. Pod nachalom Abramova on tolko-tolko vxodil v komandu so svoey igroy. Na vsyo eto on maxnul rukoy i uexal  kuda-to, k arabam na kulichki. Teper on vernulsya ne bludnym synom, a nadmennym byvshim legionerom. YA govoryu o sposobnom igroke,  do six por podayushhem nadejdu, o “molodom” napadayushhem Nagaeve. On byl v centre vnimaniya vsex bolelshhikov. Nekotorye, ix v sostave malo, nezametno tixo ukreplyayutsya v komande nichem ne zametnoy igroy. Osobenno takix mnogo v duble. O nix mojno govorit: “ jivyot- xleb juyot”. Dlya nix klub yavlyaetsya istochnikom otnositelno bolshoy zarplaty. No dlya “zabludshix  nagaevyx” i dlya mnogix drugix klub yavlyaetsya karavan-saraem. Kogda xochet, kto xochet, na skolko xochet prixodit i uxodit.  Nikto ne dorojit chestyu kluba. Razve rukovodstvo kluba yavlyaetsya sozidatelem takix “delovito-igrovyx” vzaimootnosheniy v komande? Net. Togda kto? Ne znayu.

  6.  FUTBOLDA MA'NAVIYLIK HUSUSIDA.
O'. J. Siz, Otaxonga o'xshab birovning cho'ntagini kovlayapsiz. Saytda buning uchun Otaxonni hamma  qoralab tashlagan edi. Sizni ham yuzerlar qoralab tashlashini oldindan aytish mumkin.

YA.L.S. Nado imet sobstvennoe mnenie, na nego opiratsya, esli ponadobitsya, nado budet  ego zashhishhat, a ne zashishhat vyskazyvaniya bolshinstva yuzerov- drugix lyudey. Kak na pole vyxodyashhiy igrok  deystvuet v komande so svoey igroy, tak i jurnalist doljen pisat so svoimi, odomu emu prisushhimi sujdeniyami. Ne imeya sobstvennoe mnenie, opiratsya na mnenie bolshinstva lyudey, ukazyvaet na duxovnuyu skudost. YA dumayu, Abramovu legche budet splachivat komandu, esli zarplata futbolistov budet ne samoy vysokoy v masshtabe Uzbekistana. Togda nekotorye igroki pokinut komandu v poiskax bolee vysokoy zarplaty v drugie komandy. Predannye klubu, futbolu, Abramovu igroki ostanutsya v komande.

 Ne vsyo reshaetsya dengami v futbole. Sravnite igry “Atletiko” s “Realom”. Diego Semione, treniruya “Real”, ne dostig by takix bolshix rezultatov, kakix on dobilsya s futbolistami “Atletiko”. Takje po logike vysheskazannogo utverjdayu to, chto Murad Ismailov v “Lokomotive” ne smojet sozdat splochyonuyu, boevituyu komandu s edinym duxom, napodobie sovremyonnoy “Neftchi”. V “Lokomotive” sovsem drugoy moralno-psixologicheskiy klimat. Eto fakt. Pepe, Ramos i mnogie drugie igroki “Reala” povtoryayutsya, davno ne ishut novoy igry dlya sebya. Schitayut, chto dostigli vsego, i v igrovom plane, i v materialnom plane. Otricat vliyanie deneg na duxovnoe sostoyanie cheloveka, cherez nego na igru, bezpolezno. Ne znayu, chto nam pokajet Rafael Benites v “Reale”, ne mogu predvidet. On,  skoree vsego, budet ocherednym vitkom v krugovorote trenerov.  

Na primere odnoy igry, obosnovav vysheskazannoe, xochu skazat vot chto. “Lokomotiv” vyigral match  s “Paxtakorom” so schyotom 2:1. On sygral ne v atakuyushhiy futbol, nesmotrya na to, chto vyigral match. On sygral v beznravstvennyy futbol. Seychas obyasnyu. “Lokomotiv” prevosxodil sopernika v tom matche po vsem parametram. Kvartet xorosho vzaimodeystvoval v centre polya. Yurkie, bystrye, smelye deystviya Aliboeva i SHoaxmedova, v sochetanii s gramotnoy igroy Kapadze, priveli k tomu, chto komanda vzyala pod kontrol igru i centr. Trudolyubivyy Turaev nachal igrat yarche, bolee osmyslenno.  Temp povyshali vsyo vyshe i vyshe. Na pike igry zabili gol. I...Posle gola sami je sbili temp, prazdnuya zabityy gol, probejav, obnimayas pol-stadiona. Otdali centr, kontrol igry soperniku. Eto razve ne beznravstvenno po otnosheniyu k zritelyam, k poedinku, k futbolu?

Raz segodnya prevosxodish sopernika, zabey vtoroy gol, tretiy gol, chetvyortyy. No net. Net vysokoy splochyonnosti v igre, mnogie passivny. Oslabilas komandnaya igra. Poteryali temp. Otdali kontrol myacha soperniku. V rezultate propustili otvetnyy myach v svoi vorota. “Paxtakor” ne “Andijan” ili “Kizilkum”. On nakazal “Lokomotiv” golom. Posle etogo “Lokomotiv” stal igrat v nastoyashhiy futbol i zabil vtoroy gol. Potom opyat rasteryal kontrol igry. Takoy  futbol ya nazyvayu beznravstvennym. Bud na meste “Paxtakora”  “Al-Xilal”, oni nakazali by “Lokomotiv” tremya otvetnymi golami za takuyu samodovolnuyu, samodostatochnuyu igru. Polnoy samootdache igre futbolistam “Lokomotiva” meshaet otsutstvie jajdy sovershenstva. Oni, v osnovnom, otigryvayut, vernee otrabotyvayut zarplatu. Esli igrat samozabvenno, splochyonno, boevito “Lokomotivu” meshayut samodostatochnost, samomnenie, chuvstvo privosxodstva igrokov, to “Bunyodkoru”  neuverennost v sebya, neverie v pobedu, dovlenie trenerskix ustanovovok nad igrokami meshali zabivat goly iz vygodneyshix polojeniy, kotoryx oni sozdavali v igre protiv “Paxtakora” mnogo raz, kotoruyu oni proigrali so syotom 0:1, v kotorom oni vyglyadeli luchshe, chem sopernik, v kotorom v “Bunyodkore” poroyu prosmatrivalis elementy igry vysokogo klassa.

 V tovarishheskoy igre  s Iranom, xotya byli drugie zadachi, chem v oficialnyx igrax, nashi futbolisty pokazali anti-futbol. Xotya match byl tovarishheskim, raz ty nadel mayku sbornoy, kotoraya ostalas nedostupnoy mechtoy dlya mnogix futbolistov, igray splochyonno, samozabvenno s bolshim udovolstviem.

Pustuyu begotnyu bez koncentracii ya ne mogu nazvat futbolom. Keyrush, vidimo, znaya, chto my vsegda ne igraem, a doigryvaem poslednie minuty matcha, komandu podgotovil s uchyotom dannogo nedostatka v nashey igre i v poslednix minutax matcha vtoroy raz nam zabil pobednyy gol. Posle takogo gola Abramov byl otstranyon ot sbornoy. Mne kajetsya, chto dlya Kasymova sbornaya komanda yavlyaetsya lichnym “podsobnym xozyaystvom”, I nikto ne smojet ego “otobrat” u Kasymogo. Daje trener mejdunarodnogo urovnya. Kasymov i sbornaya strany  sroslis mejdu soboy. FFU vozmojno priglasit kogda-to vysokoklasnogo trenera so storony dlya futzala, dlya jenskogo futbola, dlya plyajnego futbola, vozmojno, esli takoe budet, daje dlya bolotnogo futbola. No ne dlya glavnoy komandy strany. Ona-votchina Kasymova. U Kasymova net strategii podgotovki komandnoy igry na sezon. Ne znaet kakuyu igru doljen podgotovit, ne znaet kakie nedostatki uzbekskogo futbola on doljen iskorenit v sbornoy komande.

H.Q.  Markaziy Osiyoda birinchi bo'lib tashkil qilindi, deb g'urur bilan aytilgan TJM, aslida u mayka-trusiklar markazimi? O'yinimiz straregiyasini ishlab chiqib, shu yo'nalishda termamiz ishlarini tashkil qilishga bosh bulmaydimi? Avstraliyadan keyin termamiz o'yinida hech qanday o'zgarishni ko'rmadik. 

Boshqa gaplaringizda ham jon bor. Qosimov ham, Abramov ham bir hil tipdagi murabbiylardir. Ularni bir-biriga qarama-qarshi qo'yib, tarfkashlikni boshlab bergan, futbol jurnalistikada mashhur bo'lgan, taniqli bir sulola hammaning fikrini muammolar tahlili va uning echimidan chalg'itmoqda. Termamiz ishtiyoq bilan hamjihat o'ynolmadi. Biron-bir o'yin va gol urish modelini tanlab, uni tayyorlab Koreyaga olib bormagan edik. Bu ham “beznravstvenno” emasmi?

  7.  GERBERT UELLS HAQIDA
YA.L.S. YA o drugom govoril. Takoe je beznravstvennoe otnoshenie k igre, kakoe bylo u vzroslyx “Lokomotiva”, ya uvidel takje v igre molodyx igrokov dublyora  v matche protiv komandy Kokand-1012, kotoruyu oni proigrali so schyotom 1:2. Schitaetsya, chto v molodye gody v igroke prisutstvuyut azart, strast, bezuderjnost, boevitost, beskompromissnost, stremlenie k samosovershenstvu, splochyonnost, vdoxnovlyonnaya igra i samolyubie. Eti kachestva my uvideli u molodyx igrokov Xaydarova. Tolko eti kachestva molodosti ne otnositsya k molodym igrokam  Lokomotiva. V toy igre eli-eli begal po polyu 7-nomer Tillabaev. Esli by byl jiv Gerbert Uells, ya by u nego poprosil  sozdat dlya Karena samodvijushhee kreslo-nevidimku dlya igry v futbol. On seychas igraet futbol peshkom, i eto nikogo ne udivlyaet. Takix mnogo  v duble Lokomotiva. Esli by on igral futbol, sidya na kresle-nevidimke, on smog by obratit vnimanie vsex na sebya. Starshie takje igrayut nudno. V igre s Kizilkumom oni pokazali jidkiy futbol, razbavlennyy xodboy, gulyanem, zasypaniem na pol-sekundy na xodu. No nikto na eto ne obrashhaet vnimanie.

Aliboev uje schitaet sebya vajnym igrokom osnovnogo sostava. Igrat v duble on schitaet nije svoego dostoinstva? V duble ya ego ne uznal. Ili on nachal zvezditsya? Dlya chego on, vyydya na zamenu, pokrasovalsya, probejalsya s myachom? Znachit, v duble mojno tak igrat na polovinu svoix vozmojnostey? On tak igral, slovno pisal vilami po nebu odu na smert poedinka, na porajenie v etoy igre. V odnom intervyu Abramov privyol primer iz jizni Reala, skazav, chto grandy komplektuyut komandu splosh iz igrokov so storony. YA vozroju tem, chto Real komplektuet komandu, priglashaya luchshix igrokov so vsego mira. Abramov smojet priglasit samyx luchshix igrokov vysochayshego klassa so vsex okrain nashey futbolnoy derjavy, i vdobavok k nim mojet priglasit ostatochnyx Balkanskix igrokov s piroga Evrofutbola.  S nimi on  pokazyvaet vsego lish futbol Uzbekskogo urovnya. CHtoby pokazat chto-to novoe, nado samomu v duble gotovit novyx yarkix igrokov i novuyu igru. On etogo ne delaet. Seychas dubl drugaya komanda, s drugim trenerom, s drugim nazvaniem. Soznavaya etu istinu, igroki dublyora ni k chemu ne stremyatsya. Igraya v duble, oni projivayut svoyu jizn. Jivut, xleb juyut. Projigayut svoyu molodost, progulivayut, vernee, proxajivayut matchi, bez stremleniy, bez mechty ob osnovnom sostave, o sbornoy.

 Oni s etim svoim polojeniem soglasny. Tillabaevu ispolnilsya 24 goda.  Kogda emu ispolnitsya 25 let, vozmojno ego poprosyat uyti iz dublya, i on poishhet komandu rangom nije Lokomotiva. Seychas on dovolen svoimi bescelno projitymi dnyami. Trenerskiy i rukovodyashhiy sostav komandy dovolen im, ego igroy i sostoyaniem del v duble. Tillabaev Babur ne osoznayot svoyu nikchyomnost v futbole. Esli v 20 let ne igraesh v osnovnom sostave, a v 24 goda ne igraesh za sbornuyu strany, to nado brosat kareru futbolista ko vsem chertyam. A emu po dokumentam 24 stuknulo.

V proshlye gody, vo vremena Yakushina, Arkadeva, Bazilevicha v igrax dublya prosmatrivalos budushhee komandy Paxtakor. Tam razrabatyvalis novye vzaimootnosheniya futbolistov v igre osnovnogo sostava, novye takticheskie resheniya dlya igr osnovnogo sostava. YA posle prosmotra igry dublyorov prishyol k vyvodu, chto dubl Lokomotivu teper ne nujen. Dublya seychas net. Dubl ranshe jil, trenerovalsya sovmestno s osnovnym sostavom. Seychas est drugaya komanda- molodyojnaya. U nix krome nazvaniya  nichego obshhego s osnovnym sostavom net. Abramov ne otvechaet za polojenie del ni v molodyojnoy komande, ni v komandax BFK i futzala. Oni samostoyatelnye komandy. Pust budushhix masterov gotovyat drugie trenera, takie, kak SHkvirin ili Lushan. Kasymov i Abramov otnosyatsya k tem treneram, kotorye vovse ne zanimayutsya povysheniem masterstva igrokov. Pod nastavleniem Kasymova  Salamov  mnogo let igral v odnu i tu je igru. U SHkvirina on nachal igrat v novuyu dlya sebya igru. Dlya Abramova kto-to drugoy doljen ottachivat igrovoe masterstvo futbolista. Potom ix priglasyat v Lokomotiv, kak priglasili Sanjara SHoaxmedova. Na press konferencii posle matcha s Kokandom na vopros o bednosti igr dvux Xasanovyx, ob ix igrovoy privyazannosti k bokovoy linii, Abramov otvetil, chto etot vopros otnositsya k detskomu treneru. Etim otvetom on podtverdil moi vyskazyvaniya. Abramov ne ottachivaet masterstvo igrokov, ne povyshaet ix igrovoe myshlenie, ne privivaet  im elementy novoy  igry. S tem skudnym igrovym bagajom, poluchivshim v detskom futbole ot pervogo trenera, futbolist u Abramova ostayotsya do konca svoey futbolnoy karery. Vopros byl zadan o masterstve igrokov osnovnogo sostava, ob ix igrovom myshlenii i poluchen otvet. O dublyorax nechego i dumat,  nechego ot nix chego-to jdat. Kstati, dublyory Almalyka razgromili molodyx Lokomotivcev so schyotom 3:0 na stadione TTZ. Poetomu, ya posovetuyu tem rebyatam, kotorye lyubyat futbol, i kotorye gotovy posvyatit emu vsyu svoyu jizn, ne nachinat kareru futbolista v duble Lokomotiva.

O'.J. Aliboev “Lokomotiv” yoshlar ligasida o'yinini topib, o'sib chiqmadimi?

  8.  YANA KARVON SAROY HAQIDA.
YA.L.S. Aliboev podnyalsya vyshe dublya ne blogodarya xoroshey raboty trenerov dublya. Vopreki ploxoy raboty s molodymi. V  duble i v osnovoy komande net splochyonnoy. samootverjennoy igry. “Neftchi” v etom godu kak nikogda splochyon, nacelen v kajdoy igre, nastroen borotsya do konca. On protiv “Paxtakora” borolsya do konca,  stremilsya, budto k pobede, zabit xot odin otvetnyy gol. A nash lyubimchik “Lokomotiv” cherez igru, cherez propushhennyy gol dayot boy soperniku. Net stremleniya k sovershenstvu, net radosti ot splochyonnoy igry. Ne glojet ix neudovletvoryonnost kachestvom komandnoy igry. “Lokomotiv”, imeya samyy silnyy sostav v Uzbekistane, ne dayot boy v kajdoy igre protivniku. Oni bez boya smogut zabit odin ili dva gola za schyot masterstva futbolistov i xvatit s nix.  Vidimo, takje xoteli sygrat v Buxare, rasslabivshis posle zabitogo gola. (YA skazal- “vidimo”. Igry shotlandcev my vidim po TV, a videt igru v Buxare nam zakazano.) Tak je, kak popalo sygrali s “Kyzylkumom”.  Govoril ob otsutstvii v igrax “Lokomotiva” boyavitosti. U mnogix futbolistov “Lokomotiva” vsyo pozadi, vsego davno dostigli. Ix vperedi ne jdut novye vershiny masterstva, novye vysokoklasnye igry v  komandax  Rossii ili Evropy. Eti vershiny ne zamanivayut ix svoimi igrovymi vozmojnostyami. Oni jivut melkimi zadachami, malenkimi shagami k samodovolnoy jizni. Sinichka est v rukax. Im zachem nujny nedosegaemye juravli v nebe, naprimer, pol- milliona dollarov v god za igru v vysokoklasnom klube Evropy? I tak u nix samaya vysokaya zarplata v masshtabe Uzbekistana. K nim mogut pribavit dengi zarabotannye, progulivayas v arabskix okrainax i vernutsya k neostyvshemu mestu v klube. Karavan-Saray.  

O'.J. Siz, Yasha-aka, takror aytaman, kimsaning oyligi haqida fikr yuritish qaltis ish ekanligini bilmaysizmi? Biz bunday gaplaringizdan zerikib ketdik. O'zingizning shahsiy fikringizni hammanikidan ustun qo'yasiz. Butun umrini futbolga bag'ishlab kelayotgan murabbiylarga aql o'rgatmoqchi bo'lasiz. Ular tushunmaydi-yu, Siz tushunasiz, go'yo. To'g'ri, yoshingiz ulug', shuni hisobga olib, menimcha, boshqalar Sizga etiroz bildirishmayotibdi. Siz haq bo'lgan taqdiringizdayam, futbolni deb chin dildan shundayin qayg'uga botishning  nima keragi bor Sizga. SHu yoshingizda o'zingizni ayasangiz bo'lmaydimi?  Bunday gaplarim man uchun uzrli, chunki man jurnalistman.
   
(davomi bor)