Alfraganus University: Niderlandiya qabristonida yotgan 101 o'zbek

2 hafta davomida biz Qozog'istondan o'tib Rossiyaga, u erdan Latviya va Litva orqali Polshaga keldik. Levandovskiyning yurtidan chiqib bir hafta Germaniyada Evro-2024 shamolidan nafas olib 2 kun avval Niderlandiya poytaxti Amsterdamga keldik.

Germaniyadan "lolalar yurti"ga yo'l olar ekanman, Amersfort voqeasi ko'z oldimga keldi. 1942 yilning 9 aprel kuni nacistlar tomonidan asir olingan ko'plab Sovet askarlari ichidan ajratib olingan 101 o'zbekning 77 nafari ommaviy otib tashlanadi. Yarim yil avval Moskva va Minsk o'rtasidagi Smolensk shahri yaqinda qo'lga olinganlardan 24 nafari qishning azobli sovug'i va nacistlarning qiynoviga dosh bera olmay ommaviy qatlga qadar vafot etadilar. Ular orasida endi harbiy xizmat yoshiga etgan askardan tortib, yoshi 40-50 ga etgani ham bo'lgan. Axborotlarga tayanadigan bo'lsak ularning aksariyati Samarqanddan edilar.

Bu haqda YouTube kanalimda O'zbekistonga qaytganimdan keyin katta material elon qilish uchun video tasvirlarni ko'paytirdim.

Endi safarimga qaytsam. Dyusseldorfda Ispaniya va Albaniya terma jamoalari o'rtasidagi uchrashuvni muxlislar bilan tomosha qildik. SHahar to'liq qizilga aylandi. Ikki terma jamoaning uy formasi shu rangdaligini bilasiz. Germaniyada shunchalik albanlar ko'p ediki, bor yo'g'i 3 mln aholisi bor mamlakat ichida odam qolganmikin deysiz. Evropa chempionatida ham raqiblarning kuchi tenglashib qolibdi. Xorvatiya va Polsha keyingi bosqichga o'ta olmadi. Aksincha, Sloveniya, Slovakiya va Gruziya 1/8 finalda o'ynaydigan bo'ldilar.

Eng qizig'i Niderlandiyaga kirib kelganimizda, "uchar gollandlar" mag'lubiyatga uchrab, guruhdan qolib ketay dedilar. Eng yaxshi uchinchi o'rin bilan kelasi bosqichga yo'l oldilar. Amstel ko'li va Dam qirg'og'i birlashmasidan yaralgan Amsterdam shahri XV Asrga kelib rivojlanib ketadi. Bu er Evropaning Markaziy qo'nalg'alaridan biriga aylantirilib, iqtisodiyot keskin o'sadi. "Qaroqchi chollar" filmida Rembrand asarini o'g'irlashadi-ku, aynan shu ijodkor Amsterdamda tavallud topgan.

Yoxan Kroyf stadionining arxitekturasi meni ajablantirdi. 1996 yil qurilgan stadion yo'l ustiga tushishi kerak bo'lgan. Ammo six ham, kabob ham kuymagan. Stadion tagida huddi Toshkentning cirki tagidagi "tunel"ga o'xshagan yo'l qoldirilgan ekan. "Ayaks" uy o'yinlarini o'tkazadigan mazkur arena afsonaviy Kroyf nomiga qo'yilgan va uning uchun kichik monument ham o'rnatilgan. Klyuvert, Davids, Zeedorf va Van Deyk... Bularning barchasi surinamlik migrantlar oilasida tavallud topishgan. Surinam o'z paytida Niderlandiya koloniyasi bo'lganligi uchun bu davlatda ular juda ko'p. Amsterdamni o'zida 50% ga yaqin niderland yashasak, qolgani qachonlardir kelib qolgan migrantlar, shulardan 10% ga yaqini surinamliklar. Ularning aksariyati yaxshi hayot ilinjida farzandini "Akyas" akademiyasiga berishga harakat qiladilar. Boshqa mamlakatdagi migrantlardan farqli, balki menga shunday ko'rindi, bu erda tartib bor ekan.

Lekin Amsterdam ko'p jihatdan bizning mintalitetimizga zid shahar, agar siz sho'x bo'lsangiz! Poytaxtda istagan narsangizni topasiz, haligi barglar ham hamin qadar VIP. Lekin magazinlarda ochiqchasiga sotiladiganlari turistlar uchun PR xolos.

Ayni paytda Belgiya tomon yo'lga chiqdik. U erda bizini "Spa24h" poygasining 100 yillik tadbiriga ketyapmiz. Mazkur poyganing amaldagi g'olibi ROWE moylari bilan to'yingan BMW mashinasi bo'ladi. BMW poygada 75 marotaba qatnashib 25 tasida g'alaba qozongan.