"Менинг илк мундиалим" - "CA" ижодкорларининг ЖЧ хотиралари

Сайтимиз ижодкорлари ўзларининг илк Жаҳон чемпионатлари билан боғлиқ хотиралар билан ўртоқлашишди.

Омонжон Тўхтамирзаев, русча бўлим ходими

- Мен учун дастлабки мундиал бу Япония ва Жанубий Кореяда ўтган чемпионат. Ўша мусобақадан бир олам таассурот қолган. Кутилмаганда корейсларнинг мусобақа ярим финалига қадар етиб бориши, юзини бўяб олган Рушту Речбер, Роналдоникидан қолишмайдиган соч турмакли Умит Давала. Ривалдонинг турклар билан учрашувда тарихда қолган симуляцияси, Рональдинонинг Дэвид Симэн дарвозасига урган ажойиб голи, Оливер Кан ўйинлари ва албатта Роналдонинг финалдаги дубли... Ажойиб мусобақа бўлганди ўзиям.

Нодирхўжа Юлдашев, "CA"нинг собиқ раҳбари, журналист, ТФФ вице-президенти

"Бугун пенальти бўларкан..."

- Амакимни уйидаман, акам кириб келди, - Бугун кечга футбол кўрамиз, Голландия - Бразилия пенальти тепишаркан!

Шу кун яхшигина эсимда қолган, ҳозир википедиядан қараб ўтирмадим. Демак ўйин кечга яқин бўлган бўлса, ухлаганмиз ва эртаси куни акам натижани билиб қайта эфирда кўришимизни айтган бўлган. Адашмасам, ўшанда ТВ2 каналида кўрсатган эди, ҳозирги "Ёшлар" канали. Қисқаси, биринчи жаҳон чемпионатим Франция-98 бўлган ва унда Бразилияга ишқибозлик қилган эдим. Афсуски финалда омад яхшигина юз ўгирган ва французлар эраси бошланган эди. Аввалига ЖЧ, кейин Евро. Ундан ўтиб Зидан нималар қилиб ташламади дейсиз футбол оламида, Анри учун "Арсенал"га мухлислик қила бошладим. Ривалдо учун "Барселона"га, кейин "Интер" "А-Серия"да Роналдоси билан қизиқтириб қўйди. Нима учундир французлардан фақат Анрига "симпатия" бор эди. Чунки у ерда Бергкамп ўйнар, Денис учун эса ЖЧ-98да Голландияга ҳам ишқибоз бўлган эдим. 11 ёшимдаги илк жаҳон чемпионатимни кўрдим.

Финални нима учундир кўрмаганман. Ухлаб қолганман шекили, эртасига қўшнилар Франция ғалаба қозонганини айтишганида ишонмагандим. Чунки бразилияликлар ростан кучли эдилар. Дунга бошчилигида терма жамоанинг ҳимоясидаги Кафу ва Роберто Карлосдек футболчиларни ҳозир ҳам ёрқин хотиралар билан эсласалар ажаб эмас.  
Сезар Сампайо, Бебето. Денилсон деган "тентак" ўйинчи бўларди. Уни индивидуал ҳаракатларини ЖЧ-98ни кўрмаганлар Жанубий Корея ва Японияда бўлиб ўтган мундиалда кўрган бўлишлари керак.

Яна менга Хорватияни ўйинлари ёққан эди. Давор Шукернинг бенефиси бўлган мундиал. Бартезни Роналдога ташлангани ёдимда. Роналдо ўша мундиални жароҳат билан ўтказган. Француз уни бир йўла ўйиндан чиқариб қўймоқчи бўлган. Тўғри атайин қилмаган, лекин бу финал ўйинида ўз таъсирини ўтказган деб ўйлайман. Тағин билмадим, у пайтлар 11 ёшда эдим.

Орадан 20 йил ўтиб эртага Москвага йўл олаяпман, фақат узоқ эмас, бор йўғи 5 кунга!

Зоир Турсунбоев, оператор

- Мен учун илк Жаҳон чемпионати Бразилияда ўтган мундиал. Ва албатта ёдимда қолгани Германия Бразилияни ўз уйида шарманда қилган ўйин - 1:7. Шунингдек, ўша баҳсда Мирослав Клозе Бразилияга гол уриб, Роналдони ватанида унинг рекордини янгилаб, ўз номини ЖЧ тарихига муҳрлаб қўйганди.

Жаҳонгир Сотволдиев, мухбир

- Менинг биринчи мундиалим - ЖЧ-2002

Жаҳон чемпионатини илк маротаба 2002 йили томоша қилганман. Ўшанда Германияга мухлислик қилганман. Немис футболчиларидан Оливер Бирхофф, Оливер Кан, Михаэль Баллак, Торстен Фрингс, Оливер Нойвил, Мирослав Клозе каби футболчилар менда илиқ тассурот қолдирган. Немис машинасининг финалда Бразилиядан бу тарзда мағлуб бўлишини кутмагандим. Финалдан сўнг кўз ёшларимни тия олмаганман. ЖЧ-2002да  Роналдунинг соч турмаги, Оливер Каннинг ёрқин ўйинлари, Кафунинг қувонч кўз ёши ва Германиянинг аламли мағлубиятини ҳеч қачон ёдимдан чиқмасам керак.

Нарзулла Сайдуллаев, бош муҳаррир

- Футболга 2001 йил қизиқиб қолганман ва шу боис биринчи маротаба 2002 йили Япония ва Жанубий Кореяда ўтган Жаҳон чемпионатини томоша қилганман. Ушбу мундиалдан хотираларим: Франциянинг сенсацион мағлубияти, Илҳан Мансиз ва Ан Жун Хваннинг олтин голлари, Германия - Саудия Арабистони 8:0, Хоқон Шукурнинг 11-сониядаги голи, финалда ўйнай олмаган Баллак ва Роналдонинг ғаройиб соч турмаги. Бу Жаҳон чемпионатининг менга энг ёққан жиҳати - вақтнинг бизга жуда мос бўлганлиги. Яъни эрталаб соат 10дан 18га қадар мундиал ўйинларини томоша қилганман.

Толибжон Қосимов, хориж футболи бўлими муҳаррири

"Оқ-қора мундиал ва Бекхэмнинг кўз ёшлари"

- Евро-2000ни кўрган болакай учун ЖЧ-2002 биринчи мундиал эди. Шу сабабданми, ҳозиргача ёдимда энг яхши сақланиб қолган Жаҳон чемпионати ҳам айнан 2002 йилги мусобақа. Мен учун биринчи бўлган ўша мундиални оқ-қора рангли, каналдан каналга муруватни бураб олинадиган телевизорда томоша қилганман. Чунки, у пайтда ҳали уйимизда рангли телевизор йўқ эди. Айниқса, финал кечагидек эсимда. Ўшанда Бразилия сариқ, Германия эса оқ либосда майдонга тушган. Бу нарса оқ-қора тасвирли ТВда жуда ҳам ноқулайлик туғдирган. Шу сабаб, ЖЧ-2002нинг биринчи бўлимини уйда томоша қилганимиздан кейин, танаффусда акам иккимиз велосипедларимизни миниб амакимнинг уйларига "учганмиз". Шу тариқа, Бразилиянинг чемпион бўлганини рангли телевизорда кўрганман.

Футболдаги кумирим Дэвид Бекхэм бўлгани учун бевосита унинг ва Англия терма жамоасининг ўйинларини диққат билан кузатганман. Бекснинг Аргентинага пенальтидан гол ургани ва қувонч билан қўлларини кенг ёйганча югургани ҳамон ёдимда. Франциянинг гуруҳда шарманда бўлгани, Умид Давала, Бекхэм ва Роналдонинг соч турмаги бир умрга эсимда қолган.

Туркиянинг иродали, Рушту Речбернинг супер ўйини, Италия ва Испаниянинг Жанубий Корея билан ўйинларда "қон йиғлагани", Ан Жун Хваннинг "мовий гвардиячилар" дарвозасини ишғол қилганидан сўнг ўша пайтдаги жамоаси "Перуджа"дан ҳайдалгани мен қатори кўпчиликнинг хотирасидан ўчмаган бўлса керак. Яна бир жиҳат мен жаҳон футболида Мирослав Клозе номли ҳужумчини айни Осиё майдонларида таниганман.

2002 йилги Жаҳон чемпионатидаги иккита ўйинни алоҳида таъкидлаган бўлардим.

Биринчиси чорак финал доирасида ўтган Англия - Бразилия учрашуви. Аввалига Майкл Оуэн ҳисобни очган ва ҳаммаси яхши кетаётган эди. Аммо, Ривалдо мувозанатни тиклаб қўйганди. Кейинчалик, ўша пайтда "қутуриб бораётган" Роналдиньо жаримадан ақлбовар қилмас зарба йўллаб бразилияликларга ғалабани олиб берганди. Эътиборлиси, ўшанда беллашувдан олдин газеталарда ҳам, ТВ4 (ҳозирги "Спорт ТВ")даги қайсидир бир кўрсатувда ҳам Бекхэм ва Роберто Карлосни жарима зарбаларининг қироллари эканлиги ва улардан қайси бири мухлисларга стандартдан гол тортиқ этиши ҳақида жар солинганди. Ўша гап сўзлар кечагидек хотирамда сақланиб турибди. Амалда эса униси ҳам, буниси ҳам эмас, кейинчалик ўз ўйинлари билан дунёни ларзага келтирган Роналдиньо жаримадан шедевр гол урган эди. Учрашувдан кейин Бекхэм йиғлаганди, жамоаси билан бирга мундиалдан чиқиб кетганидан кўз ёш тўкканди бизнинг кумир.

Дахшатли финални ҳам гапирмасликнинг имкони йўқ. Оливер Кан аталмиш "Қоя"нинг фантастик ўйинларини томоша қилиб келгандим ва учрашув бошланганда ҳам бразилияликлар Каннинг дарвозасига йўл топа олишармикин деган ўй ҳаёлимдан ўтган ўшанда. Амалда эса Роналдонинг бир ўзи немисларга қўшиб Оливерни ҳам таслим қилган эди. Ўша финалдан сўнг мактабда футбол ўйнаганимизда узоқ вақт голларимни айнан Роналдога ўхшаб нишонлаганимни ҳам айтиб кетишни лозим топдим.

Хайрулла Холиқов, ўзбек футболига ихтисослашган журналист

"Орадан 20 йил ўтиб..."

- 1998 йил Франция яшил майдонларида ўтказилган мундиал менинг биринчи жаҳон чемпионатим бўлганди. Шунгаям ҳаш-паш дегунча 20 йил бўлибди. Мана энди йигирма йил ўтиб навбатдаги мусобақа Россияда бўлади.

1998 йилги жаҳон чемпионати пайтида 17 ёш эдим ва кўп ўйинлар ҳозиргача ёдимда қолган. Ўйинлар ўқувчилар таътилга чиққан пайт ўтказилган эмасми, кундузи ишлаб (ўйнаб), кечқурун маза қилиб футбол кўрардик. Ишлаб деганда у пайт қишлоқда эдим ва тегирмонимиз бўларди. Одамлар қопга солиб буғдой олиб келар, баъзан дадам, баъзан укам иккаламиз тегирмондан чиқариб ун қилиб берардик.

Лекин тегирмоннни ҳадеб ишлатмасдик, ҳавонинг жуда иссиқлигидан мотори тез қизиб кетарди. Шу боис икки-уч қоп ун чиқариб дам берар, бу орада эса укам иккаламиз тегирмон ичида кичкина коптокчада футбол ўйнардик. Мен Франция терма жамоага мухлислик қилганим учун Пети, Дешам, Зидан ёки Бартез бўлардим. Укамнинг кимга қизиққани ҳозир эсимда йўқ.

1998 йилдан бери Франция терма жамоасига ишқибозман. Нима учун? Ўшанда жаҳон чемпионати Францияда ўтказилгани учун мезбонлар ютишини жуда хоҳлагандим. Шу боис охиригача французларга мухлислик қилганман, энди-ку финалда Бразилия 3:0 ҳисобида мағлуб этилганида қанчалик қувонганимни тасаввур қилаверинг.

Кейинчалик орадан икки йил ўтиб Франциянинг ўша олтин авлоди Европа чемпионатида зафар қучди. Аммо 2002 йилги мундиалда гуруҳдан чиқа олмаганида жуда хафа бўлгандим. Айниқса, биринчи ўйинда "уч ранглилар"нинг Сенегалга ютқазиб қўйишини ҳеч ким кутмаганди.

ЖЧ-98дан нималар эсда қолган? Руминия терма жамоасининг қайсидир ўйинда сочини сариққа бўяб тушгани, Богдан Стелеа деган кал дарвозабон ўйнагани, Давор Шукернинг қойилмақом голлари, Мексикада Эрнандес деган сочи узун футболчи ўйнагани, финалда Зиданнинг бош билан урган иккита голи, Бартезнинг тўпни қайтараман деб Роналдо устига йиқилгани, Майкл Оуэннинг қарийб майдон марказидан югуриб бориб Аргентинага гол ургани, Деннис Бергкампнинг Аргентина дарвозасига жуда чиройли тўп киритгани, Лилиан Тьюрамнинг хорватларга урган иккита голи, ҳар бир ғалабадан сўнг Лоран Блан Бартезнинг кал бошини ўпиб қўйиши ва ҳоказо.

Эсимда, ўша пайтлари уйимизда рангли телевизор йўқ эди, ўйинларни оқ-қора "Рассвет"да кўргандик. Кейин адашмасам ўша пайт France 98 ёзилган сақич бўларди. Ичидан ҳар хил футболчиларнинг наклейкаси чиқарди. Ўзиям роса йиғгандик. Мана энди орадан шунча вақт ўтиб яна бир мундиал остонасида турибмиз. Кимга мухлислик қиламан? Доимгидек Францияга албатта. Лекин Месси учун жаҳон чемпионатини Аргентина ютишини хоҳлайман.

Азиз Тўхтамуродов, "Olamsport.com" муҳаррири

- Илк маротаба 9 ёшимда, 2002 йили Япония ва Жанубий Кореяда бўлиб ўтган жаҳон чемпионатини томоша қилганман. Мусобақа давомида ёдимда қолган энг муҳим воқеликлар сифатида Германиянинг Саудия Арабистони терма жамоаси устидан йирик ғалабаси, Умит Давала ва Роналдонинг соч турмаги, Туркия терма жамоасининг зафарли юриши, Рушту Речбер, Германия - Бразилия финал ўйинларини алоҳида қайд этиб ўтишни истардим. Учрашувлар кундуз куни бўлгани ҳам кўпгина учрашувларни томоша қилишимда муҳим роль ўйнаган :)

Ўша ажойиб мусобақани кўрганимда, нима учун Ўзбекистон терма жамоаси ЖЧда йўқ эканлигини катталардан сўраганман. Улар эса саралаш босқичидаги мағлубиятлар сабаб терма жамоа ЖЧдан қуруқ қолганимизни тушунтириб беришган. Қатар ва Уммон терма жамоаларига мағлуб бўлганимизни ҳам эслайман. Мағлубиятлар сабаб терма жамоамиз қандай футбол байрамидан қуруқ қолиб кетганини тушунгандим. Кейинги жаҳон чемпионатини яна тўрт йил кутар эканмизда дегандим ўшанда...

Жасур Асланов, хориж футболи бўлими ходими

- Мен кўрган биринчи мундиал Япония ва Жанубий Корея майдонларида ўтган ЖЧ-2002. Турнирда энг эсда қолгани Роналдонинг ғаройиб соч турмаги бўлган. Хатто укам тасодифан яшил бўёқ билан сочини Роналдоники каби кўринишга келтирган. Ўйинларни аниқ эслай олмасамда, Жанубий Корея ҳакамлар ёрдамида ярим финалга чиққани ҳақидаги гап-сўзлар ҳозир ҳам ёдимда.

Шаҳбоз Беғамов, ўзбек футболига ихтисослашган журналист

- Илк мундиални 9 ёшимда томоша қилганман. ЖЧ-2002ни эслаганда албатта ёрқин хотиралар келади. ЖЧ-2002да мен ўзим учун кумиримга Мирослав Клозени кашф қилганман. Клозенинг машҳур голлари ва "сальто"си кечагидек ёдимда. Роналдонинг антиқа соч турмаги, Умит Давала, шовқин кўтарган Сенегал, япониялик Инамото, Жанубий Кореяга хизмат қилган ҳакамлар ва "титан" лақабли Оливер Каннинг фантастик ўйинлари.
Роналдонинг соч турмагига қизиқиб, сочимни худди ўшандай қилиб олдирганим кечагидек ёдимда. Лекин бу соч турмаги узоққа чўзилмаган. Чунки уйга бориб яхшигина гап эшитгач, яна сартарошхонага тезда қайтишга тўғри келганди:-)

Биринчи мундиалимдаги энг ёрқин хотиралар шулар. Умуман ҳар бир мундиалда ўзига хос воқеалар ёки ўйинлар бўлади. Масалан ундан кейинги ЖЧда Зиданнинг "калла" қўйиши, 2010 йилги мундиалдаги Равшан Эрматов ва вувузелалар, ЖЧ-2014да эса Германия ҳамда Клозенинг Бразилия устидан эришган фантастик бенефиси. Ўйлайманки, бу йилги Россияда бўладиган Жаҳон чемпионати ҳам бизга бир олам қизиқарли ва унитилмас онларни тақдим этади.