Азамат Абдураимов: "Бу ўзбек футболи ва бош мураббий Самвел Бабаян учун яхшигина зарба бўлди"

Биз Ўзбекистон терма жамоаси собиқ ҳужумчиси Азамат Абдураимовнинг фикрлари билан қизиқдик.

- Азамат ака, олимпиячиларимизнинг омадсиз иштироки ҳақида сизнинг ҳам фикрингизни билмоқчи эдим. Айтингчи, мураббийлар штаби Осиё чемпионатига борадиган якуний таркибни танлашда хатоликка йўл қўйганми?
- Менимча, мураббийлар штаби бугунги кунда шу ёш тоифасида энг кучли бўлган футболчиларни жамлашга муваффақ бўлди. Энг муҳими, уларнинг деярли барчаси олий лига жамоаларида асосий таркибда ўйнарди. Балки, яна кимлардир ушбу таркибдан жой олиши мумкин бўлгандир. Лекин ўша пайтдаги футболчиларнинг жисмоний ҳолати, тайёргарлигини биздан кўра уларни кузатиб борган мураббийлар штаби кўпроқ билса керак. Аммо, шахсий фикрим, Жаҳонгир Абдумўминов Осиё чемпионатидаги таркибдан жой олиши керак эди. Унинг потенциали жуда ҳам юқори. Буни билганим учун шундай деяпман. Лекин нега уни таркибга киритишмади, буни билмайман. Бу саволга фақат бош мураббий жавоб бера олади. Албатта, бўлиб ўтган ўйинлардан сўнг таркибни танлашда хатоликларга йўл қўйилган дейиш мумкиндир, лекин бу ўз ўрнида нотўғри бўларди. Ҳеч кимнинг бош мураббий ва унинг штаби танловига аралашишга ҳаққи йўқ. Фақат бош мураббийда терма жамоа таркибига кимни чақириш ва аксинча, таклиф этмаслик бўйича ваколат бор. Ўз ўрнида айнан бош мураббий боши билан терма жамоанинг натижасига жавоб ҳам бериши керак.  

- Лекин факт шуки, терма жамоа таркибидаги икки футболчи – Жамшид  Болтабаев ва Жамшид Искандеров бу мусобақага тайёр эмасди. Болтабоев жароҳати сабаб деярли бир ярим йил давомида катта футболдан йироқда бўлди. Искандеров эса ўтган мавсумнинг катта қисмини айнан жароҳат сабаб ўтказиб юборди. Иккала ўйинчи ҳам оптимал спорт формасиди эмасди. Самвел Бабаян буни била туриб ҳам уларни Қатарга олиб кетди. Бу фикрга қўшиласизми?
- Юқорида айтганимдек, фақат бош мураббий асосий таркибда қайси футболчилар майдонга тушишини аниқлайди. Кейин ўйинга танланган тактика, режаларни ҳам бош мураббий айтади. Албатта, Бабаян бу икки футболчини бежиз таркибга жалб қилмаган. Бундан ўзига яраша кўзланган мақсадлари бўлган. Демак, Самвел Вячеславлович иккала Жамшидга ҳам ишонган. Энди икки ўйиндан хулоса қиладиган бўлсак, бу танлов ўзини оқламади. Қарор нотўғри қабул қилинган экан. Футболчилар ўзларига билдирилган ишончни оқлай олишмади. Ўзларини намоён эта билишмади. Лекин ҳар икки футболчи ҳақида ҳам ижобий фикр билдирган бўлардим. Искандеров олий лигадаги энг ақлли футболчилардан бири. Унинг нозик тўп узатишларини алоҳида таъкидлаган бўлардим. Ўша сизнинг фикрингизга тўлиқ қўшилган ҳолда шуни айтишим мумкинки, Жама ҳали ўзининг оптимал спорт формасига кириб улгурмаганди. Болтабоевнинг ўйин амалиёти йўқлиги бошқа масала. Бу ҳолат унчалик ҳам кўзга ташланмади. Шунчаки, уни ўз жойида ўйнатишмади. Ўнг қанот ҳимояси унинг жойи эмас. Жанубий Кореяга қарши кечган ўйиннинг биринчи бўлимида ҳам ўнг қанот, ҳам марказий ҳимоя чизиғи жуда ҳам заиф кўринди. Болтабоев ўз позицияси – марказий ярим ҳимояда ажойиб ўйин намойиш эта олади.

- Кореяликлар биздан кучли эдими?
- Ҳа, кореяликлар биздан кучли эдилар. Бу бутун ўйин давомида яққол кўзга ташланиб турди. Қитъанинг энг кучли жамоаларидан бири. Буни уларнинг мунтазам равишда олимпия ўйинларининг финал босқичида иштирок этиб келаётгани ҳам исботлайди. Вазиятга реал кўз билан қарасак, биз кореяликлар билан ўйинда максимум дурангга эришишимиз мумкин эди. Агар ҳакамларнинг хатоларига дуч келмаганимизда, ўйин натижаси биз учун ижобий кўринишда бўларди. Биз ўйинни яққол бой бермадик, лекин ўз ўрнида ўзимиз ҳам максимал даражадаги ўйинимизни кўрсата олмадик. Менимча, корейслар билан очиқ футбол намойиш этмаслик керак эди. Бу борада мураббийлар штаби ўйинга тўғри тактика танлай олмади. Биринчи бўлимда кўпроқ ҳужум уюштирдик, рақибга нисбатан прессинг, яъни босим уюштиришга уриндик. Бунинг акс натижасида ҳимояда кемтиклар кўзга ташлана бошлади. Чизиқлар ўртасида узилиш юзага келди. Кореяликлар ақлли қарорлари, бир-иккита тўп узатишлар эвазига босимдан тезда чиқиб кетишга муваффақ бўлишди. Нафақат чиқиб кетишди, балки хавфли ҳужумларни ҳам ташкил қилишди. Юқори айтганимдек, ўнг қанот ҳимоясидаги муаммоларимиз рақиб фойдасига ишлади ва улар бундан максимал даражада фойдаланишди. Бундай кучли жамоа билан ҳимоядан ўйнаш ва қарши ҳужумларга таяниш энг маъқул вариант эди.

- Ироқ билан ўйин ҳақида қандай фикрдасиз? Ҳимоядаги ёш болаларча йўл қўйилган хатолар ҳақида нима дейсиз?
- Бу ўйин гуруҳдан плей-оффга йўл оладиган иккинчи жамоа номини аниқлаб берарди. Шу жиҳатдан, ҳар иккала жамоа учун ҳам ғалаба сув ва ҳаводек зарур эди. Айниқса, биз учун ортга йўл йўқ эди. Бугун ёки ҳеч қачон, шиори остида майдонга тушиш керак эди. Биринчи ўйиндаги хатолардан тўғри хулоса чиқарилган бўлса керак, деб ўйлагандим. Афсус, бундай бўлиб чиқмади. Таркибда киритилиши шарт бўлган ўзгаришларни кўрмадим. Тўғри, ўйиннинг илк дақиқалари бизнинг назоратимиз остида ўтди. Биринчи ҳужумнинг ўзидаёқ ҳисоб очилди. Лекин муваффақиятни ривожлантиришни эплай олмадик. Балки, тезкор гол футболчиларни ҳотиржамликка берилишига сабаб бўлгандир? Хатоимиз рақибни ўз ўйинимизга мослашишга мажбур қила олмай, аксинча, уларнинг ўйинига мослашганимиз бўлди. Ироқ терма жамоаси футболчилари тезкор ўтказиб юборилган голдан сўнг руҳий жиҳатдан синиб қолишмади. Аксинча, бу гол уларни янада кучайтирди. Кучли терма жамоалар мана шундай ҳолатларда характер намойиш қилишади. Шу жиҳатлари билан ҳам улар кучли ҳисобланишади. Ярим ҳимоя чизиғида ҳаракат қилган футболчиларимизга кўп нарса боғлиқ эди. Айнан улар рақиб футболчиларининг майдондаги фаоллигини чеклаб қўйишлари лозим эди. Лекин бу ҳолат ҳам тескарисига хизмат қилди. Мен футболчиларимизни иштиёқсизлик ва ўзига бўлган ишончсизликда айбламаган бўлардим. Айниқса, танаффусдан сўнг футболчиларимизнинг ўйинида жонланиш кузатилди. Бунинг натижасида ўйинни тенглаштирдик. Икки марказий ҳужумчи билан ўйнай бошладик. Рақиб дарвозаси олдида кескин вазиятлар, хавфли ҳужумлар ташкил этила бошланди. Машарипов ва Ҳакимов ўйинни жонлантиришди. Бабаян томонидан қилинган бу ўзгаришлар гуруҳдан чиқиш учун умид уйғотганди. Афсуски, ҳимоядаги қўпол хато бу умидларни ҳам чиппакка чиқарди. Айниқса, ўтказиб юборилган учинчи гол жуда ҳам кулгули чиқди. Нима учун Козак ҳаракатланишдан тўхтаб қолди? Нега рақиб футболчисига ўзини осонликча алдаб, дарвозани ишғол қилиш учун имконият яратиб берди? Бунинг сабабини тушунтириб бера олармикан? Наҳотки, у ҳакам ҳуштаги чалинмагунига қадар ҳаракатдан тўхтаб қолмаслик кераклигини билмаса? Такрорий лавҳалар ҳам кўрсатдики, ўша вазиятда ҳеч қандай ўйиндан ташқари ҳолат йўқ эди. Тўп футболчимизнинг оёғидан жарима майдончамиз томонга йўналиш олганди. Гол тоза, барча қоидаларга асосан дарвозамизга киритилди. Бунда мураббийлар штабининг ҳам хатоси бор. Назарий машғулотлар чоғида бу нарсаларга эътибор қаратиш лозим. Футболда майда-чуйда нарсалар бўлмайди.

- Бу кутилган мағлубиятлармиди ёки терма жамоамиз ҳозирги ҳолати бўйича чорак финалга чиқишга қодирмиди?
- Албатта, рақиблар кучди эди. Айниқса, Жанубий Корея. Бундай кучли жамоаларга имкониятни бой бериш биз учун катта мағлубият эмас. Бу футбол. Бошқа томондан олиб қарасак, бу терма жамоамиз олдига Осиё чемпионати медалларидан бирини қўлга киритиш ва Олимпиадага йўлланма олиш вазифаси қўйилган эди. Жамоамиз эса хатто гуруҳдан ҳам чиқа олмади. Шундан келиб чиқиб айтсак, Осиё чемпионати биз учун омадсиз якунланди. Бу ўзбек футболи ва бош мураббий Самвел Бабаян учун яхшигина зарба бўлди. У миллий терма жамоанинг бош мураббийи ҳисобланади. Унинг фаолиятига ҳам бу мағлубият таъсир қилиши мумкин. Шунинг учун, қабул қилиб олинган мағлубият ва хатоларни чуқур таҳлил қилиш шарт. Агар таҳлил бўлмаса, бу омадсизлик ва мағлубиятлар миллий терма жамоа ўйинида ҳам акс этиши мумкин.

- Умумий хулосаларингиз қандай?
- Ҳозир интернет тармоғида мураббийлар штаби ва футболчиларнинг ўйинига нисбатан негатив фикрлар, куракда турмайдиган сўзлар айтиляпти. Мениимча, бу нотўғри. Ўша мухлислар ва журналистлар яқинда ҳам Бабаяннинг терма жамоадаги фаолиятини мақтаб, кўкларга олиб чиқиб қўйишганди. Унутмаслик керак, айнан мағлубиятлар мураббийларни янада пишитиб боради. Хато қилмайдиган мураббийнинг ўзи йўқ. Лекин хатони такрорлаш бу бошқа масала. Ана шунга йўл қўймаслик керак. Мураббий омадсизлик ва мағлубиятлардан сўнг яна кучли бўлади. Қийинчиликни бошдан кечирмаган мураббий муваффақиятга эриша олмайди. Кейин футболчилар орасидан ҳам айбдорларни изламаслик керак. Мағлубиятга учралдими, демак, бунга барча, футболчилар, бош мураббий ва мураббийлар штабидагиларнинг ҳаммаси айбдор. Болтабоев, Козак, Фомин, деб айбдорларни қидирмаслик керак. Ишонинг, деярли барча футболчиларда бундай аччиқ дақиқалар бўлади. Кейин бир нарса аниқки, футболчиларимиз мухлислардан кам бўлмаган ҳолатда азият чекишяпти. Ҳа, терма жамоамиз иккала ўйинда ҳам мағлубиятга учраб, гуруҳдан чиқиш вазифасини уддалай олмади. Олимпиадага чиқиш орзуси яна 4 йил кейинга сурилди. Лекин бу билан ҳаёт тўхтаб қолмайди. ЎФФ президенти Мираброр Усмонов яхши раҳбар ва айнан унинг ўзи мағлубият сабабларини ўрганиб, таҳлил қилиб, хулоса чиқаришга бош-қош бўлади. Олдинда ЖЧ-2018нинг муҳим саралаш ўйинлари турибди. Ундаги мағлубият эса кечириб бўлмайдиган даражада бўлади.

Камолиддин Алимов суҳбатлашди