O'zbek futboli faxriysi Nikolay Lyubarcev xotirasiga bag'ishlanadi

O'FA faxriylar kengashi chuqur taassuf bilan malum qiladiki, kecha, 2023 yil 12 iyun kuni SSSR sport ustasi, o'zbek sporti faxriysi, Toshkentning "Paxtakor" klubi sobiq darvozaboni Nikolay Semenovich Lyubarcev 81 yoshda vafot etdi. Biz ajoyib yorqin inson, mehribon er, ota, buva, ishonchli do'st, yoshlarning ustozini yo'qotdik... Nikolay Semenovich hamisha o'z kasbiga sadoqat namunasi bo'lib kelgan. Uning hayotiy kuch-g'ayrati, quvnoqligi, yuksak manaviy-axloqiy fazilatlarini abadiy eslaymiz.

U haqida o'tgan zamonda gapirish og'riqli. "Bo'lgan" deb yozish qiyin...

O'zbekiston futbol faxriylari kengashi yo'qotishdan qayg'uda va oila azolari, yaqinlariga chuqur hamdardlik bildiradi.

Toshkent, 12.06.2023 yil.

***

Biz aql-zakovat, aristokratiya, bilim, yuksak madaniyat va donolik haqida gapirganda, barchamiz hurmat qiladigan Nikolay Semenovich Lyubarcevni xayolga keltiramiz.

Faqat shunday darvozabon uchun ustunlarda atirgullar gullaydi!

(Evgeniy Evtushenko).

Odatda futbolda shon-shuhratning katta qismi hujumchilarga tushadi, ammo muvaffaqiyatga erishgan futbol jamoasini asablari po'latdek va tezkor reakciyalarga ega tajribali darvozabonsiz tasavvur qilib bo'lmaydi. O'zbekistonlik futbol muxlislari darvozabon Nikolay Semenovich Lyubarcevni shunday eslashadi.

Nikolay Lyubarcev 1942 yil 1 noyabrda jahon adabiyoti klassikasi, buyuk yozuvchi Anton Pavlovich CHexovning vatani Taganrog shahrida tug'ilgan. Sakkiz yillik maktabni tugatgach, u shahar kasb-hunar bilim yurtida tokarlik bo'yicha tahsil oldi va mehnat faoliyatini "Krasniy gidropress" zavodida boshladi. 1963 yilda Nikolay Rostov na Donudagi kechki gimnaziyani tamomlagan. 1970 yilda Toshkent jismoniy tarbiya va sport institutini tamomlagan. SSSR sport ustasi, SSSR Kubogi finalchisi 1967/68.

Nikolay bolalikdan futbol o'ynashni yaxshi ko'rardi, 14 yoshida u "Krilya Sovetov" shahar jamoasi qoshidagi o'smirlar sport maktabiga qabul qilindi. Uning birinchi futbol murabbiyi Mixail Kalibar edi. Bo'lajak darvozabon professional faoliyatini markaziy himoyachi sifatida boshlagan, shunga qaramay, yaxshi darvozabon ham bo'lgan... 1960 yilda "Torpedo" (Taganrog) bosh murabbiyi Viktor Borisenko o'sha paytda ikkinchi liga "B" sinfida o'ynagan Nikolayni o'z jamoasiga taklif qildi. Bu safar u darvozabon lavozimini doimiy ravishda egalladi...

Nikolay Lyubarcev o'sha davrlardagi darvozabon sifatidagi ilk o'yinlarni, 1961 yilgi mavsum ochilishini qiziqish bilan esladi. Murakkab bellashuvda taganrogliklar Vladikavkazning "Spartak" klubini 2:1 hisobida, Grozniyning "Terek" jamoasini 1:0 hisobida mag'lubiyatga uchratishgan. Ushbu uchrashuvlarda jamoaning etakchi futbolchilari, Ukraina va Sovet futbolining bo'lajak yulduzlari Viktor Getmanov va Vsevolod Nechaev ajoyib o'ynadi. Yil yakunida "Torpedo" jamoasi 3-o'rinni egalladi.

1962 yil boshida SKA Rostov-na-Donu bosh murabbiyi Petr SHerbatenko o'z jamoasiga o'sha paytda ittifoq chempionatining yuqori divizionida muvaffaqiyatli o'ynayotgan yosh, istedodli darvozabon Nikolay Lyubarcevni taklif qildi. Ammo chempionat boshlanishidan oldin SHerbatenko o'rniga taniqli murabbiy Viktor Aleksandrovich Maslov keldi. Yangi murabbiy bilan birgalikda butun armiya jamoasini yoshartirish va qayta qurish ishlari boshlandi. 1963 yilda klub eng ko'p gol (73 ta) urgan holda 4-o'rinni egalladi.

Endi Nikolay Lyubarcev o'sha davrning eng mashhur futbolchilari Viktor Ponedelnik, Oleg Kapaev, Yuriy Mosaliv, Viktor Odincov va boshqalar bilan birga o'ynay boshladi. O'shanda yaxshi o'ynagan yosh Nikolay birinchi bo'lib Ittifoqning yoshlar jamoasiga, keyin esa kattalar o'rtasidagi Rossiya terma jamoasiga chaqirildi. U yoshlar tarkibida ilk bor "Paxtakor"ning mashhur hujumchisi Birodar Abduraimov bilan uchrashdi. RSFSR terma jamoasi uchun o'yinlar paytida u SSSR sport ustasi bo'ldi. SSSR yoshlar terma jamoasi tarkibida SHveciyadagi nufuzli xalqaro musobaqada ishtirok etdi.

1963 yilgi mavsum yakunida SKA futbolchilari SSSR chempionatida 4-o'rinni band etishdi. Ularga bronza medallarini olishga bir ochko kamlik qildi...

CHempionatdan so'ng jamoa Afrikaning Gvineya va Mali davlatlariga yo'l oldi. 1964 yilda Qora dengiz sohilidagi Gagra shahrida Kievning "Dinamo" jamoasiga qarshi mavsumoldi sinov o'yinida Nikolay Lyubarcev tizzasidan jiddiy jarohat oldi va u operaciya stoliga yotdi... Yil oxirida Viktor Maslov jamoasi yana "Dinamo" (Moskva), "Spartak" (Moskva) va "Dinamo" (Minsk)dan keyin 4-o'rinni egallab, bronza medallarini olishiga juda oz qoldi... Rostovliklar CSKA (Moskva), "Dinamo" (Tbilisi), "Zenit" (Leningrad), "Dinamo" (Kiev), "Torpedo" (Moskva)ni ortda qoldirishgan.

Jarohatdan so'ng Nikolay Lyubarcev mashg'ulotlarni davom ettirdi va o'zining jonajon "Torpedo" (Taganrog) jamoasida o'ynay boshladi. Ko'p o'tmay, armiyaliklar yangi ustozi Iosif Iosifovich Becning taklifi bilan Lyubarcev SKA Rostov na Donuga qaytarildi.

Sovet futboli metri Mixail Yakushin istedodli darvozabonning o'yiniga etibor qaratdi. 1965 yilgi mavsum yakunida "Paxtakor" bosh murabbiyi Mixail Yakushin talabi bilan Nikolay Lyubarcev O'zbekiston poytaxtiga etib keldi. Dastlabki ikki mavsumda Nikolay Lyubarcev "Paxtakor"ning afsonaviy darvozaboni Yuriy Pshenichnikovning o'rinbosari sifatida o'ynadi. 1968 yildan Nikolay "Paxtakor"ning asosiy darvozaboni bo'ldi, chunki Pshenichnikov CSKA (Moskva)ga o'tdi.

1968 yilda u 37 marta maydonga tushgan va mamlakat kubogida "Dinamo" (Batumi), "Sokol" (Saratov),   "Zarya" (Lugansk) va "SHaxtyor" (Doneck) ustidan qozonilgan g'alabalarda uning ulushi katta bo'lgan. To'plar farqiga etibor bering – 8:2. Faqatgina Moskvada bo'lib o'tgan final uchrashuvida "Paxtakor" jamoasi himoyachilarning xatolari evaziga Moskvaning "Torpedo"siga minimal 0:1 hisobida mag'lub bo'ldi...

1969 yilda Nikolay Semenovichning shaxsiy hayotida katta o'zgarishlar yuz berdi, Toshkentda u sevgisini uchratib, uylandi. U turmush o'rtog'i Vaziraxon Lyubarceva bilan Viktoriya va Anjelika ismli ikki qizni tarbiyalab, voyaga etkazdi.

"Paxtakor" safida etti mavsum to'p tepgan Nikolay Lyubarcev oliy ligada 122 ta o'yin o'tkazdi. "Paxtakor" tarkibida Ruminiya, Polsha, Bolgariya, Yaponiya, Iroq, Afg'oniston, Livan, Serra-Leone, Keniya, Efiopiya, Kuba va boshqalar futbol klublari bilan xalqaro o'yinlarda (shu jumladan, safar o'yinlarida) qatnashgan. 1971 yilda Toshkentning "Paxtakor" klubini yoshartirish boshlandi. Tajribali futbolchilar o'rnini Mixail An, Vladimir Fyodorov, Alim Ashirov kabi umidli yoshlar egallagan bo'lsa, birozdan keyin ularga Konstantin Bakanov, Vasilis Xadzipanagis va boshqalar qo'shildi. 30 yoshli Nikolay Lyubarcev o'z o'rnini yoshlarga berib, "B" toifasidagi jamoalarda o'ynash qaroriga keldi. 1972-1975 yillarda Pavlodarda (Qozog'iston) "Traktor" jamoasi sharafini himoya qildi. 1972 yilda pavlodarliklar Qozog'iston chempionligini qo'lga kiritdi. 1973 yilda esa "Traktor" hududiy turnirlarda g'olib bo'ldi (2-liga). 1975 yilda "Paxtakor" bosh murabbiyi Vyacheslav Solovyov tajribali darvozabon Nikolay Lyubarcevni Toshkentga qaytardi. "Paxtakor"da bir yil to'p tepgan Nikolay Lyubarcev 34 yoshida murabbiylikka o'tdi.

1977 yil oxirida uning sobiq jamoadoshi "Xonqa" (Xorazm) klubiga murabbiylik qilgan Sergey Docenko Nikolay Lyubarcevni murabbiylar shtabiga taklif qildi. Kelajakda Oleg Bugaev, Aleksandr Tarxanov, Axrol Inoyatov, Bahodir Ibragimov va boshqalar kabi taniqli murabbiylar bilan hamkorlikda ishlagan. 1984 yilda "Beshkent" (Qashqadaryo viloyati, Beshkent) futbol klubini boshqargan. Qashqadaryoning "Beshkent" jamoasini boshqargan yillarida jamoaviy chempionlikni qo'lga kiritib, ittifoq chempionati ikkinchi ligasiga yo'llanma oldi. Keyinchalik "Kasansaec" (Namangan viloyati, Kosonsoy), "Paxtakor" (Toshkent) klublarida faoliyat olib bordi. "Paxtakor" murabbiylar shtabidagi ish faoliyati davomida toshkentliklar birinchi marta respublika chempionligi va O'zbekiston Kubogini qo'lga kiritdi. SHuningdek, Lyubarcev "Yangier" (Sirdaryo viloyati, Yangier), "Zarafshon" (Navoiy viloyati, Navoiy), "Navbahor" (Namangan viloyati, Namangan), G'uzor (Qashqadaryo viloyati, Muborak), "Metallurg" (Toshkent viloyati, Bekobod) klublarida ham murabbiy bo'lib ishlagan.

Xotira – abadiy, xotira – mangu!

Mavlon SHukurzoda