Оле Гуннар Солскьяер: “Фергюсон учун ғалабага ҳалол эришиш муҳим эди"

У “FourFourTwo” журнали мухбирлари билан суҳбатда фаолиятидаги қизиқарли жиҳатлар, мураббийликдаги режалари ва бошқа ҳолатлар хусусида берилган саволларга жавоб қайтарди.

- Сизга “Болакай кўринишидаги жаллод” лақаби ёққанми? Бундай кўринишингиз муаммо келтириб чиқармаганми?

- Бу лақабга қарши ҳеч нарсага эга эмасдим, у ёқимли эди. Премьер-лигага ўтганимда жуда ёш кўринишимни билардим. Ўйинларда эса ўзимни қатъий тутардим. Кимнинг оёғига тўп учун курашда ташланиш керак бўлса, аяб ўтирмасдим. Лақабим эса бирор фойда келтирмаган. Болаликда жуда кичик эдим ва 20-21 ёшга келиб катта бўлишни бошлагандим.

- Отангиз юнон-рим кураши бўйича чемпион бўлгани ростми? Сиз кураш билан шуғулланганмисиз?

- Ҳа, отам чемпион бўлганди. Мен саккиз ёшимдан ўн ёшгача шуғулланганман. Доимо ерга ирғитишарди, бошим оғрирди. Кураш менга ҳеч қачон маъқул келмаган.

- Болаликда “Ливерпул”га мухлислик қилганмисиз?

- (Кулади). Бир аср яшасанг, бир аср ўрган. Бу масалага шундай жавоб бераман. Бор вужудим билан “Манчестер Юнайтед” ишқибозиман. Қоним ҳам шундай қизил.

- Биринчи жамоангиз “Клаусененген” учун бир ўйинда энг кўп қанча гол ургансиз?

- Бир сафар 14та ургандим. Кўп тўп киритардим, аммо жамоа ўйини ўхшамаса, 3-4 рақибни алдаб ўтишга уринмасдим. Ўйиним жамоадаги шерикларимга боғлиқ эди. “Клаусененген” ўйинларини кўришга 50-100 нафар мухлис келарди. Биз энг яқин дўстлар бўлиб, Норвегиянинг 3 ва 4-дивизионларида биргаликда ўсганмиз.

- “Мольде”га ўтганингиздан кейин хориж клубларидан қизиқиш бўлганми?

- Ҳа, мен жамоа учун биринчи ўйинда иккита, кейинги беллашувда учта тўп киритгандим. Гамбургда Феликс Магат билан учрашдим, кейин Жованни Трапаттони “Кальрия”га ўтишимни истаганди. ПСВ ва “Бавария” қизиқиш билдирди. “Ливерпуль” ҳам, аммо аниқ таклиф уларнинг ҳеч биридан тушмади. Фақат “МЮ” бунга қўл урди.

- Сиз клубга 1996 йил, жамоа Алан Ширерни қўлдан чиқарганда ўтгансиз. Улар сиз туфайли Ширерни рад этишганми?

- Бундай эмас. Сэр Алекс дастлаб ярим йил ўринбосарлар учун ўйнаб, Англияга кўникишим ва январда биринчи жамоага жалб этишлари борасида айтганди. Мен ўринбосарлар учун илк баҳсимда дублга эришдим. Энди Коул жароҳат олиб, жамоа ҳужумчига эҳтиёж сезди. “Блэкберн”га қарши майдонга тушиб, 6 дақиқадан кейин гол урдим. “Юнайтед” учун кўп гол уришимни билардим. Фойдаланиш бўйича менда доимо ҳаммаси яхши бўлганди. Машғулот пайтида дарвозабон бўлмаган тақдирда ҳам тўпни тўсин остига йўллашга интилардим – бундай зарбани қайтариш доимо қийин.

- Алекс Фергюсон қўл остида ўйнаш қандай?

- Мутлақо завқ олиш. Яқинда Патрис Эвра билан учрашдим, у “Ювентус”да ўйнаш худди ишга боришдек гап эканини айтди. “Юнайтед”да жуда кўп ишлардик, лекин бундай ҳиссиёт бўлмаган. Мураббий доимо ўзимизда қолишимиз зарурлигини айтарди. У адолатли муҳит ҳосил қилганди. Гиггз, Кантона, Кин, Шмайхель — биз доим бор кучимизни сарфлардик.

2000 йил машғулотларимиз ҳақида қайд этиб боришни бошладим. Ўша кундаликлар ўзим билан “Мольде”да. Фергюсон ҳеч қачон кўп гапирмаган, лекин унинг сўзлари ўта муҳим бўларди. У – мукаммал инсон.

- Роб Лини ортидан йиқитиб, жамоани охирги дақиқада ўтказиб юбориши мумкин бўлган голдан қутқарганингизни эслаймиз. Шогирдларингизга ҳам шундай қилишни маслаҳат берармидингиз?

- Ҳеч қачон. Роб Лини жарима майдони ташқарисида қувиб етишни истагандим, аммо улгурмаслигимни ҳис қилдим. Мени мухлислар олқишлашди, аммо мураббий эмас. У “МЮ” бундай ғалаба қозонмаслигини, ҳаммасига ҳалол эришишни таъкидлади. Бу кўзларимни очди. Баъзи мураббийлар бунинг учун олқишлари мумкин эди, аммо Фергюсон учун бундай муваффақият йўл қўйиб бўлмайдиган ҳолат эди. Шу ҳам у ҳақида кўп нарсаларни айтиб турибди.

- Жаҳон чемпионатида Бразилия устидан қозонилган ғалабадан кейин нимани ҳис қилгансиз? Бу терма жамоадаги фаолиятингизнинг чўққиси эдими? Нега ўшандан бери Норвегияга халқаро майдонларда жуда қийин бўлмоқда?

- Кўп жамоалар сунъий майдонларда ўйнашади – бу фойда келтирмайди. Деярли баскетбол бўлиб қолади, ҳеч ким тўпга сирпаниб ташланмайди. 1998 йилги мундиал эса биз учун ғалати кечганди. Марокаш билан биринчи ўйин танаффусида мураббий алмаштирган, кейинги беллашувни ўтказиб юборганман. Бразилия билан эса майдонга тушгандим. Ўша жамоанинг бир қисми бўлганимдан хурсандман. Бразилия устидан ғалаба ростдан ҳам халқаро фаолиятимнинг чўққиси саналади.

- 1998 йил сизни “Тоттенхэм”га сотишлари тўғрисида маълумот пайдо бўлганди. Бу ҳақида нималарни биласиз?

- Мартин Эдвардс ва Алан Шугар трансфер қийматини келишишганди – 5,5 миллион фунт. Лекин мураббий мени хонасига чақириб, сотишни хоҳламаётгани ва қолсам, етарлича ўйин амалиётига эга бўлишимни билдирди. Менга бошқа нарса керак эмасди. Кетишни истамасдим, агентим ҳам шуни хоҳларди. Якунда мен ҳақ бўлиб чиқдим. Ҳар доимгидек.

- “Ноттингем Форест”га қарши захирадан тушаётиб, охирги 10 дақиқада 4 тўп киритишгизни тасаввур қилганмидингиз?

- Майдонга чиқишимдан олдин натижа 4:1 бўлиб тургани, шу сабабли эҳтиёткор ўйнаб, тўпни сақлашим кераклигини айтишди. Менда ўзимни кўрсатишга имконият пайдо бўлганди. Тўпни шунчаки ушлаб турмасдим. Ўша 4 гол мен учун жуда муҳим бўлганди.

- 1999 йилги Чемпионлар лигаси финалида Фергюсон сизни майдонга туширишдан аввал нима деб айтганди?

- Алоҳида ҳеч нарса, лекин у Тедди билан танаффус мобайнида суҳбатлашган ва бу мени асабийлаштирди. Мен захирадан тушиб, 17 гол урсам ҳам у гаплашишни хоҳламаётганини ўйладим. Кейин Тедди майдонга тушди. Мен мураббийга у ноҳақлигини кўрсатишни хоҳлардим. Лекин якунда биз Фергюсон учун ғалабани таъминладик. У ҳақида ўйлаганингда доимо кайфият кўтарилади – у шундай мураббий.

- “Бавария” дарвозасига ўша голни урганда нималарни ҳис қилдингиз?

- Биринчи ўринда хаёлимга ўйиндан ташқари ҳолатда турган-турмаганим ҳақида фикр келди. Ҳакам ҳуштак чалганда доимо қўрқинч бўлади. Майдонда ҳақиқий ақлсизлик юзага келганди, ниманидир ажратиш қийин эди. Голдан кейин тиззамда сирпаниб, жароҳат олдим ва терма жамоанинг икки ўйинини ўтказиб юбордим. Чемпионлар лигасидаги ғалаба ҳар бир футболчи истайдиган энг яхши нарса ҳисобланади. Ушбу турнирда ғалаба голи уришни жуда кўп ўйлагандим. Машғулотларда хаёлан дарвозабон билан бирга-бир чиқиб, гол урсам ютишимиз, акс ҳолда ютқазишимизни ўйлардим. Лекин бунинг ҳаётда қандай бўлишини тасаввур қилолмасдим. Кўпчилик ўша тун ҳаётида энг яхшиси бўлгани тўғрисида айтган. Шундай ҳолатни мен 1986 йил Марадонани учратганда ҳис қилгандим. Ослода Норвегия ва Аргентина учрашувидан кейин унинг қўлини сиқишга улгургандим.

- Сизга “суперзахирачи” ҳолати ёқармиди?

- Мени қониқтирган. Кўпроқ ўйнашга арзишимни исботлашни хоҳлардим, бироқ у мени зарур ҳолатда майдонга туширарди. Захирада қолганда жаҳлим чиқса ҳам, доимо майдонга тушиб, жамоага ёрдам беришга тайёр турардим. Бу рақибларга таъсир қиларди: майдонга тушаётганимда гол уришимга барча ишонарди. 200 учрашувда асосий таркибда ўйнаб, ўрнинг билинмагандан бу яхшироқ деб ўйлайман. Баъзан бу мени асабийлаштирарди. Бир марта мураббий мен, Тедди, Йокр ва Коул билан ротация ҳақида суҳбатлашди. Биз Коул билан икки кун аввал ўйнагандик ва у кейинги баҳсда Йорк ва Теддини майдонга туширишни истаётганди. Фергюсон бунга розилигимиз ҳақида сўради, қолганлар ижобий жавоб беришди. Мен эса асосий таркибда ўйнашга лойиқлигимни айтдим. Якунда у Теддининг ўрнига мени танлади ва ўзимни таркибга қўйишларига эришдим.

- Рууд ван Нистелрой ҳужумдаги энг яхши шеригингиз бўлганми? Сиз билан ўйнаганлар орасида энг яхшиси ким эди?

- Рууд энг яхшиларидан бири эди, бу ҳақиқат. Барча қарорларини у ўйлаб қарор қиларди, тўпни кўзларини юмиб тепмасди. Тасодифан гол урадиган ҳужумчиларни ёқтирмайман. Ҳеч қачон тасодифий голларни нишонламаганман. Бир марта Квинтон Форчунга тўп оширишни истагандим, бироқ тўп дарвоза юқорисига бориб тушди. Жаҳлим чиқди: пас беришни хоҳладим, гол бўлди. Мендан яхшироқ ҳужумчи бўлганми? Йўқ! Ўзимдан кучлисини ҳалигача учратмаганман.

- 7-рақам Манчестерда ўзгача. Сиз Кантона, Бекхэм ва Роналду билан ўйнагансиз. Улар орасида сизга ким кўпроқ ёқарди?

- “Манчестер Юнайтед”га ўтганимда Кантона мен учун идеал шерик бўлганди. Кетаётганимда Криштиану жаҳоннинг энг кучли футболчиларидан бири бўлиши маълум эди. Лекин менга шахсан Бекхэм кўпроқ ёқарди – зарбалари ва жамоа учун ишлаши билан.

- Рой Кин билан бирор марта жанжаллашганмисиз?

- Кўп марта! Рой билан қалин дўстлармиз – кўп суҳбатлашамиз. Кўп бор жанжаллашиб қолганмиз. Унга буйруқ бериш керак эди, бошқачасига тушунмасди. Машғулотларда деярли бир ой унинг жамоасига тушганман ва у доим бақирарди, ўзи ишонганлардан бор кучини беришни талаб қиларди. Стив Макларенга бориб, ҳар куни бир жамоага тушаётганимни айтдим. У эса бу менинг руҳий тайёргарлигим учун зарур бўлганини айтди.

- Қайси ҳимоячиларга қарши ўйнаш қийин бўлган?

- Машғулотларда Йаап Стам бошқалардан бир калла баланд эди, уни доғда қолдириш деярли имконсиз эди. У биринчи рақамли бўлган. Франк де Бур мен кутгандан яхшироқ эди. Рио Фердинанд “Лидс”да ўйнаганда унга қарши ҳаракат қилиш қийин бўлган. Кучли ва тезкор ҳимоячилар билан қийин кечарди. Марсель Десайи, Паоло Мальдини, Фабио Каннаваро ва Тони Адамс каби футболчилар сени тўлиқ ўйиндан узиб қўйишмасди, буни ақлни ишлатиб амалга оширишарди. Уларга қарши ўйиндан ёмон ҳаракат қилмаганим, бироқ гол уришга улар имкон бермаганини ҳис қилардим.

- Футболчиликни тугатгандан кейин биринчи таклиф Норвегия терма жамоасидан тушгани ростми?

- Ҳа, бу ҳақиқат. Ўшанда “Юнайтед”да ишлашни бошлагандим. Фергюсон терма жамоани 50 ёшимда бошқаришим мумкинлигини айтди. У ҳақ эди. Лекин ўша таклиф устида анча бош қотиргандим.

- Ўйинчиликдан мураббийликка йўлда энг асосий нарса нима?

- “Мольде”да мени муваффақият кутарди, шу сабабли ўтиш даври мен учун оғриқсиз кечди. Мен кўп нарсани ўз билганимча қилишни ёқтираман ва клуб ва ҳамда футболчилар бунга ижобий муносабатда бўлишди. Клуб тарихда чемпионатда ғолиб чиқмаганди, биз эса уни икки бор ютдик. “Кардифф”да қийин бўлганди. Эҳтимол, жамоа ва мен ўзаро тўғри келмадик. Бунгача “МЮ” ва “Мольде”да ишлагандим, ҳар икки жамоа чиройли ўйнаб, рақиблардан устунлик қиларди. Ҳозир “Мольде”да янада яхшироқ жамоага айланди.

- “Кардифф”да ишлаганингиздан афсусланасизми? Бунгача “Астон Вилла”га ўтишингиз мумкин эди.

- Менга “Кардифф” ўша пайтда энг маъқул вариант бўлиб кўринганди. Лекин ҳеч нарсадан афсусланмайман. Бу бебаҳо тажрима бўлди, гарчи ишлар яхши кечмаган бўлишига қарамай. Жамоа натижаларига қараш оғриқли эди. Қуйи дивизионга тушиб кетишга дош бериш қийин. Ҳозир ўшанда тайёр бўлмаганимни тушундим. Жамоага эса барча яхши истакларни тилайман.

- Райан Гаггз “МЮ” учун яхши мураббий бўла оладими?

- Шубҳасиз. Райанда “Манчестер Юнайтед” қони оқади. У ютқазишни билмайди – бу эса муваффақиятга эришиш учун калитдир.

- Кардиффдаги омадсизлик сизни Англияда ишлашдан чўчитиб қўймадими?

- Олдин мақсадим премьер-лигада ишлаш бўлганди. Ҳозир бунга бошқача муносабатдаман: ўхшаса – яхши, ўхшамаса ёмон тарафи йўқ. “Мольде” билан Европа Лигасида гуруҳдан чиқдик. “Селтик”ни икки марта ютдик, “Фенербахче”ни ютдик, “Аякс”га ютқазмадик. Бу клуб учун тарихий натижа. Чемпионшипни ҳурмат қилган ҳолда бизга қарши ўйнаган бир неча жамоаларга назар ташласак, “Мольде” улардан кўра томошабоп футбол кўрсатади. Доимо жамоаларим ҳужумкор ўйин кўрсатишларини истайман, бунга мени сэр Алекс Фергюсон ўргатган. “МЮ”ни бошқариш орзуси эса у ерда ўйнаган ҳар бир футболчининг орзуси саналади.

Беҳзод НАЗАРОВ тайёрлади.